غناء موضوعا و حکما صفحه 13

ص:

13

مکلفین یا عدم اختصاص نیست آنچه که در اینجا مورد بحث و کلام است این ستکه ترانه و تصنیف بحسب فرض در زمان صدور اخبار نبوده است.

ما چطور حکمی را که روی غناء معمول در آن زمان رفته است روی غنائی ببریم که در آن زمان نبوده است؟

زیرا اگر تو چنین بگوئی بتو چنین میگوئیم این اشکال اشکالی است بس واهی و بچگانه

آیا میشود بگوئیم ممنوع بودن ظلم مخصوص بآن کیفیتی از ظلم است که در صدر اسلام معمول بوده است؟ تدبر کنید

آیا میشود بگوئیم قتل نفس حرام تنها قتلی است که بوسیلۀ معمول در صدر اول بوده و قتلهائی که امروز بوسائل مستحدثه تحقق پیدا میکند مشمول دلیل حرمت نمیباشد؟ هرگز

منع، تعلق به طبیعت قتل گرفته است و در طبیعت اسباب و کیفیت بخصوصی لحاظ نمیگردد مسئلۀ غناء و آواز طرب انگیز نیز همینطور است چنانچه طبیعت قتل متعلق منع است طبیعت آواز طرب انگیز نیز متعلق نهی است

نهایت امر از مصادیق این طبیعت یکی غناء عربی است و یکی غناء عجمی و فارسی از مصادیق آن یکی غناء مغنی است یکی غناء مغنیه یکی آواز طرب انگیز بطرز شایع در قدیم است و یکی آواز طرب انگیز بطرز ترانه و تصنیف

چهچه

عمید در رابطه با چهچه اینطور نوشته است چهچه- چهچه «بفتح اول و سوم» آواز بلبل و سایر پرندگان خوش آواز

در هر صورت چهچه اگر از اجزاء غناء باشد چنانچه در غناء قدیم فارسی جزء لا ینفک آن بشمار میرفته است حکم آن ظاهرا حکم علی حده ای نیست مگر نه اینکه اگر اسکلت و مصداق خارجی غنائی در خارج تحقق

پیدا کند «پر» حرمت و ممنوعیت تمام اجزاء آن را میگیرد؟

اجمالا چهچه یا مشابه آن مثل آه آه که شاید در غناهای عربی معمول باشد اگر اتصال و مخلوط به غنائی باشد ظاهرا بحث و کلامی ندارد.

آنچه که بسا هست فردی خیال کند احتیاج به بحث و کلام دارد چهچه مستقلی است که از هیچ جهت اتصال به شعری که مغنی از کانال غناء میخواند ندارد مثل اینکه فردی که صدای زیبائی دارد وارد باغی شود یا به کنار رودخانه ای برخورد کند شروع کند به چهچه زدن بطوری که طرب انگیز باشد بلکه متناسب با مجالس لهو هم باشد لکن این چهچه او ارتباط و اتصالی به