غناء موضوعا و حکما صفحه 15

ص: 15

نیست صوتی است نه طرب انگیز و نه متناسب با مجالس

و محافل لهو بنابراین تنها فرض دوم است که باید آن را مورد دقت و حساب قرار دهیم.

البته در اینکه ملاک غناء در اینجا موجود است حرف ندارد زیرا مفروض این ستکه هم طرب انگیز است و هم متناسب با محافل و مجالس لهو

لذا اگر بحسب فرض دستمان از اثبات غناء بودن و شمول أدلّه نسبت بآن کوتاه شود باز نمیتوانیم آن را تجویز کنیم

در هر صورت خیال نمیکنم هیچ فقیهی بتواند بین غناء فردی و غناء اجتماعی فرقی بگذارد اگر عملی حرام و مبغوض شرع انور شد چه فرقی بین آنجائی است که عامل آن عمل فردی باشد یا عده ای بر سبیل اشتراک؟

بنابراین فقیه را نمیرسد که تنها مضمون سرود را مورد نظر قرار دهد و حکم آن را بمنظور تنها مضمون بیان نماید

بلکه نباید مضمون را به منظور صدور آن از فرد واحدی لحاظ نماید

بنابراین اگر از عده ای صادر گردد باید آن را از این جهت که از عده ای صادر میگردد مورد لحاظ قرار دهد

واضح است اگر کسی خیلی ساده بدون اینکه هیچ تصنعی از نظر خوانندگی اعمال کند و این شعر سعدی را انشاد کند:

«از خدا مصلحت خویش نمی پردازم همچو پروانه که میسوزم در پروازم»

هیچ شائبه ای از غناء در آن وجود ندارد چنانچه اگر پیر مردی با مقداری تغییر همین شعر را بخواند ممکن است هیچ صفتی از اوصاف غناء در آن وجود پیدا نکند

لکن اگر همین شعر را با همان مرتبه تغییری که در فرض دوم تحقق پیدا کند عده ای همه با هم انشاد کنند اگر بیشتر از غناء جلی طرب انگیز نباشد کمتر از آن

نیست.

آیا میشود در این فرض التزام بجواز داده و بطور اطلاق بگوئیم سرود را دفتر جدائی است غیر از دفتر غناء

وانگهی با روایت عبد الاعلی چه کنیم که ان شاء اللّه تبارک و تعالی شرح آن می آید؟

شعار

المنجد «الشعار» نداء مخصوص یعرف القوم به بعضهم بعضا او یتنادون به للحرب او الغزو

عمید، شعار بکسر شین علامت رسم علامت گروهی از مردم، شعار، باین معنائی که از این دو کتاب استفاده میشود از هیچ جهت ارتباط به غناء ندارد بلی احیانا از حیث عملی که در عصر فی