غناء موضوعا و حکما صفحه 25

ص: 25

ملاحظه کنید تا چه پایه ای در این روایت اجتناب و دوری از غناء تأکید شده بلی در روایت صحبت قول زور هم در میان آمده است و باین جهت ممکن است خیال شود این روایت از جمله روایات دسته اول است.

3- روایت عبد الاعلی قال سألت ابا عبد اللّه علیه السلام عن الغناء و قلت انهم یزعمون ان رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم رخص فی ان یقال جئناکم جئناکم حیّونا حیّونا نحیکم فقال کذبوا انّ اللّه عزّ و جل یقول «وَ مٰا خَلَقْنَا السَّمٰاءَ وَ الْأَرْضَ وَ مٰا

بَیْنَهُمٰا لٰاعِبِینَ لَوْ أَرَدْنٰا أَنْ نَتَّخِذَ لَهْواً لَاتَّخَذْنٰاهُ مِنْ لَدُنّٰا إِنْ کُنّٰا فٰاعِلِینَ بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَی الْبٰاطِلِ فَیَدْمَغُهُ فَإِذٰا هُوَ زٰاهِقٌ وَ لَکُمُ الْوَیْلُ مِمّٰا تَصِفُونَ ثم قال و یل لفلان ممّا یصف رجل لم یحضر المجلس

توضیح مفاد این روایت

در سؤال سائل دو چیز اعمال شده 1- سؤال از غناء 2- تطبیق جئناکم جئناکم بر غناء، اگر فرمایش امام علیه الصلاه و السلام که فرموده اند کذبوا ارتباط تام با سؤال داشته باشد و در حقیقت از فرمایش آقا (ع) صحت تطبیق هم استفاده شود قهرا روایت ارتباط به غناء پیدا میکند نه اینکه مربوط به سرود باشد و امّا اگر تکذیب آن سرور تنها مربوط به جئناکم جئناکم باشد و کاری به تطبیق سائل نداشته باشد خواه ناخواه روایت در مقابل سرود واقع میشود مگر نه اینکه این جمله جئناکم جئناکم نظیر جمله ای است که احیانا در ایران زنها به تناسب با جشن عروسی به یک آهنگ میخوانند «آمدیم آمدیم نگوئید نگوئید دیر آمدیم»

ظاهرا این گونه جملات که به یک آهنگ از افراد بطور دسته جمعی خوانده میشود با سرود تطبیق میشود

در فرهنگ عمید در رابطه با لغت سرود چنین آمده است سرود بضم سین و راء نغمه آوازه آواز طرب انگیز یا هیجان آمیز که چند نفر با هم به یک آهنگ بخوانند

در هر صورت مسأله سرود از نظر این روایت باید مورد بررسی و تحقیق واقع گردد بلکه فی الجمله مسأله شعار هم

4- روایه محمد بن مسعود عیاشی که آن را در تفسیر خود از حسن نقل میکند قال کنت اطیل القعود فی المخرج لا سمع غناء بعض الجیران قال فدخلت

علی أبی عبد اللّه علیه السلام فقال لی یا حسن «إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤٰادَ کُلُّ أُولٰئِکَ کٰانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا السمع و ما وعی و البصر و ما رأی و الفؤاد و ما عقد علیه

از این روایت شریفه نیز بر می آید که منع استماع غناء در نزد سائل مفروغ عنه بوده لکن خیال میکرده که باین حیله و وسیله از عقوبت آن محفوظ میماند.