- غناء چیست؟ 1
- [الخطبه] 1
- آیا محور بحث را عنوان موسیقی قرار دهم یا عنوان غناء؟ 1
- هر صدای خوبی غناء نیست 3
- اکنون بیان معنی طرب 4
- تقریب تعدد اثر 5
- اشاره 5
- توضیح این مطلب از باب استدلال 6
- صدای خوب طرب انگیز بر دو گونه است 7
- آیا در ترانه هم خوبی صدا شرط است؟ 8
- حرام بودن ترانه 12
- فشرده کلام در موضوع غناء 12
- چهچه 13
- سرود 14
- شعار 15
- حد تحولی که از آواز مطرب تولید میشود 16
- مداحی و مرثیه خوانی 16
- آیا خود این موضوع غناء چه صورت دارد؟ 18
- اکنون ذکر این روایت 20
- اشاره 20
- اکنون ذکر روایات لهو الحدیث 21
- امّا دسته اول 21
- و امّا کلام شیخ اعظم ره 23
- اشاره 24
- و امّا سایر روایات 24
- توضیح مفاد این روایت 25
- اشاره 26
- فشرده مطلب 26
- مطلب اول 26
- مطلب دوم 28
- بحث 2 از مطلب 2 29
- و امّا التزام بممنوع بودن از باب باطل بودن 30
- عبارتی از المیزان 31
- خلاصه 32
- یک حرف واهی و بچگانه 33
- و اما ساز 34
- اکنون ذکر روایاتی از وسائل و غیر آن 35
ص: 26
چنانچه از صراحت فرمایش امام علیه السلام نیز استفاده میشود که گوش گرفتن به غناء مسئولیت دارد
فشرده مطلب
اشاره
آنچه که بنحو فشرده از بیانات این جانب در رابطه با عنوان غناء از جهت حکم آن بهره برداری میشود اینست که حرمت غناء و لزوم اجتناب از آن از نظر اخبار زیادی که شاید از سر حدّ تواتر هم بگذرد قابل هیچ مرتبه ای از تشکیک نمیباشد
بلکه چنانچه در بحث موضوع غناء گذشت طبع و تأثیر طبیعی غناء نیز تناسب با حرام بودن و مبغوض بودن آن دارد
بلکه تنها رسوخ و مغروسیه در اذهان کافی است برای اینکه هیچ فقیهی نتواند در مورد حکم غناء نعوذ باللّه تبارک و تعالی مسامحه کرده و مردم را سرگردان نماید
بلی دو مطلب است که شاید حساسیت بعضی از علماء گذشت روی مسأله غناء مثل مرحوم فیض و مرحوم سبزواری بیشتر مولود از آن دو مطلب باشد، باید در مقام اداء حق مسأله مورد بررسی و حساب قرار گیرد
مطلب اول
لحن روایات باب یکسان و یکنواخت نمیباشد
مثلا در روایت محمد بن مسلم چنین آمده است الغناء ممّا وعد اللّه علیه النار
و در روایت زید الشحام چنین آمده است بیت الغناء لا تؤمن فیه الفجیعه و لا تجاب فیه الدعوه و لا یدخله الملک
الغناء ممّا وعد اللّه علیه النار کجا؟ و تعبیر در این روایت کجا؟
یا مثلا در روایت یونس چنین آمده است انّ العباسی ذکر عنک انک ترخص فی الغناء فقال کذب الزندیق
و در روایت الحسن بن هارون چنین آمده است الغناء یورث النفاق و یعقب الفقر
تعبیر موجود در روایت یونس کجا و تعبیر در این روایت کجا؟
و یا در روایت عبد الاعلی امام علیه السلام تکذیب میفرمایند اینکه رسول اکرم صلّی
اللّه علیه و آله و سلّم ترخیص فرموده باشند گفتن جئناکم جئناکم حیونا حیونا نحیکم را
و در روایت محمد بن ابی عباد چنین آمده است قال سألت الرضا علیه السلام عن السماع فقال لاهل الحجاز «العراق خ ل» فیه رأی و هو فی حیّز الباطل و اللهو