غناء موضوعا و حکما صفحه 28

ص: 28

و امّا فقهاء آنان هم یا از باب مماشاه با خلفاء و یا از باب مخالفت با مذاق اهل بیت صلوات اللّه و سلامه علیهم اجمعین و یا از باب دگر

در هر صورت مثل اینکه هیچ کدام از آنان در رابطه با عنوان غناء طوری حرف نزده اند که بتوانیم بگوئیم تقیه به هیچ مرتبه ای در روایات ما ملحوظ نبوده است بنابراین صراحتی که در بعضی اخبار مربوطه به طرد و اجتناب از غناء اعمال شده است به بعضی اخبار دگر که صراحتی در آن نسبت به تحریم نشده و تنها ارشاد

باجتناب در آن موجود است روی جای خود ثابت و پای بر جا است

وانگهی اختلاف لحنی که در اخبار مربوطه باجتناب از غناء وجود دارد در حقیقت روی قاعده و به تعبیر امروز یک امر طبیعی است

در پاره ای از روایات صریحا فرموده شده «الغناء ممّا وعد اللّه علیه النار»

و در بعضی از روایات فرموده شده «بیت الغناء لا تؤمن فیه الفجیئه الخ»

و در بعضی از روایات فرموده شده «الغناء یورث النفاق و یعقب الفقر»

آیا تصادم و تعارضی بین این دو عنوان وجود دارد؟

شاید بیان تحریم یا بیان وجوب و ترغیب به ترک محرم و آوردن واجب در اخبار مربوطه به واجبات و محرمات یک امر شایعی باشد

مگر نه اینکه روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان از واجبات و فرائضی است که پروردگار متعال آنها را فرض فرموده است؟

مگر نه اینکه واجب و فرض را مکلف باید بجا بیاورد و اگر به دون عذر موجه آن را بجا نیاورد به عذاب اخروی گرفتار میشود؟

لکن مع ذالک رجوع کنید باخبار و ملاحظه کنید تا چه مقدار در رابطه با همین فریضه ترغیب صادر شده است

مجملا لسان اینکه فلان عمل حرام یا فلان عمل واجب است با لسان ترغیب به ترک اول و ترغیب بفعل دوم امریست شایع و گویا امری است عادی و طبیعی لذا فقیه هرگز نمیتواند از دلیل حرمت غناء بواسطه ترغیب صرفنظر نماید

مطلب دوم

در تعدادی از روایات مربوطه به حرمت غناء قول زور به غناء تفسیر شده چنانچه در تعدادی از آنها لهو الحدیث به غناء تفسیر شده است