غناء موضوعا و حکما صفحه 31

ص: 31

باشد احتمال بجائی است

اتفاقا ما قبلا در مقام رد مناقشه شیخ روی این احتمال کار کردیم لکن باید معلوم شود که مراد از باطل در لغت بیهوده و پوچ نیست درست است عمید در لغت باطل چنین آورده است باطل «بکسر طا» ناچیز، ناحق، بی اثر، بیهوده، یاوه، پوچ، ضد حق، اباطیل، جمع لکن معلوم نیست لغت عرب صد در صد با این تفصیل توافق داشته باشد در صحاح میگوید الباطل ضدّ الحق و الجمع اباطیل علی غیر قیاس الخ

و در المنجد میگوید الباطل ضد الحق ج اباطیل الخ

آیا ارتکاب حرام ارتکاب بضد حق نمیباشد؟

آوازه خوانی طرب انگیز عمل ضدّ حق نمیباشد؟

مگر نه اینکه مطلوبات شرعیه مشمول عنوان حق و منهیات شرعیه مشمول عنوان باطل میشود؟

وانگهی اراده محرم از باطل از پاره ای از روایات که مربوط به بعضی از ابواب دگر است استفاده میگردد

ففی روایه زیاد بن عیسی قال سألت ابا عبد اللّه علیه السلام عن قوله «قول اللّه خ ل» عزّ و جل «وَ لٰا تَأْکُلُوا أَمْوٰالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبٰاطِلِ» فقال کانت قریش یقامر الرجل باهله و ماله فنها هم اللّه عزّ و جل عن ذالک

و عن احمد بن محمد بن عیسی فی (نوادره) عن أبیه قال قال ابو عبد اللّه علیه السلام فی قول اللّه عزّ و جل «وَ لٰا تَأْکُلُوا أَمْوٰالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبٰاطِلِ قال ذالک القمار» ملاحظه کنید چطور امام معصوم صلوات اللّه و سلامه علیه لفظ باطلی را

که در آیه مبارکه قرار گرفته به قمار تفسیر کرده اند

افرادی که درست به دون عجله و شتاب در این مطالب تدبر نمایند جا دارد به صدای بلند اعتراف کنند که معنی باطل تنها یا اصلا بیهوده و پوچ نیست.

معنی باطل ضد حق است و صدق آوردن ضد حق در جائی که انسان محرمی از محرمات شرعیه را بیاورد قابل انکار نیست

بنابراین اساس و پایه اشکال گذشته منهدم میگردد

زیرا اساس و پایه آن این بود که از باطل حرام بودن استفاده نگردد

عبارتی از المیزان

خوبست در بحث فوق به همین مقدار اکتفاء کنم و کلامی است از تفسیر المیزان نقل کنم تا معلوم شود که نهی از غناء از زمان و از لسان خود پیغمبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلم شروع شده است