- غناء چیست؟ 1
- [الخطبه] 1
- آیا محور بحث را عنوان موسیقی قرار دهم یا عنوان غناء؟ 1
- هر صدای خوبی غناء نیست 3
- اکنون بیان معنی طرب 4
- تقریب تعدد اثر 5
- اشاره 5
- توضیح این مطلب از باب استدلال 6
- صدای خوب طرب انگیز بر دو گونه است 7
- آیا در ترانه هم خوبی صدا شرط است؟ 8
- حرام بودن ترانه 12
- فشرده کلام در موضوع غناء 12
- چهچه 13
- سرود 14
- شعار 15
- حد تحولی که از آواز مطرب تولید میشود 16
- مداحی و مرثیه خوانی 16
- آیا خود این موضوع غناء چه صورت دارد؟ 18
- اکنون ذکر این روایت 20
- اشاره 20
- اکنون ذکر روایات لهو الحدیث 21
- امّا دسته اول 21
- و امّا کلام شیخ اعظم ره 23
- اشاره 24
- و امّا سایر روایات 24
- توضیح مفاد این روایت 25
- اشاره 26
- فشرده مطلب 26
- مطلب اول 26
- مطلب دوم 28
- بحث 2 از مطلب 2 29
- و امّا التزام بممنوع بودن از باب باطل بودن 30
- عبارتی از المیزان 31
- خلاصه 32
- یک حرف واهی و بچگانه 33
- و اما ساز 34
- اکنون ذکر روایاتی از وسائل و غیر آن 35
ص: 36
5- دعائم الاسلام عن ابی جعفر محمد بن علی علیهما السلام انّ رجلا من شیعته اتاه فقال یا بن رسول اللّه وردت المدینه فنزلت علی رجل اعرفه و لا اعرفه بشی ء من اللهو فاذا جمیع الملاهی عنده «الی ان قال ع» اما القنیه التی تتخذ لهذا فحرام و امّا ما کان فی العرس و اشباهه فلا بأس به
6- حمران عن أبی عبد اللّه علیه السلام «فی حدیث طویل» و رأیت الملاهی قد ظهرت یمرّ بها لا یمنعها احد احدا و لا یجتری احد علی منعها
7- تفسیر القمی ابن عباس «فی روایه طویله» و عندها تظهر القینات و المعازف
معنای معازف را قبلا
از المنجد ذکر کردم رجوع کنید
و نیز در همین روایه است فعندها یکون اقوام یتعلمون القرآن لغیر اللّه و یتخذونه مزامیر
8- عن ابن شاذان عن ابن ابی عمیر عن المفضل عن الصادق جعفر بن محمد عن أبیه عن آبائه عن امیر المؤمنین علیهم السلام عن رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و ذکر فیه خروج الدجال و قریه یخرج منها و بعض اوصافه و انه یدعی الالوهیه و انّ فی اوّل یوم من خروجه یتبعه سبعون الفا من الیهود و اولاد الزنا و المدمنین بالخمر و المغنین و اصحاب اللهو الخ «رجوع کنید»
9- عن الفضل بن شاذان عن الرضا علیه السلام فی کتابه الی المأمون قال الایمان هو اداء الامانه و اجتناب جمیع الکبائر و هی قتل النفس التی حرّم اللّه تعالی «الی ان قال صلوات اللّه تبارک و تعالی علیه و علی سائر المعصومین» و الاشتغال بالملاهی و الاصرار علی الذنوب، در این روایه شریفه اشتغال بملاهی از گناهان کبیره است
و لقد مرّ کلام المنجد فی معنی الملاهی «راجع»
10- فی روایه الاعمش و الملاهی التی تصد عن ذکر اللّه عزّ و جل مکروهه کالغناء و ضرب الاوتار و الاصرار علی صغائر الذنوب اقول راجع و تدبر جیدا
11- و فی روایه تحف العقول المنقوله عن الامام الصادق صلوات اللّه و سلامه علیه و علی سائر المعصومین حسب ما فی اول مکاسب الشیخ ره «ما هذا لفظه و ذالک انّما حرّم اللّه الصناعه التی هی حرام کلّها یجی ء منها الفساد محضا نظیر البرابط و المزامیر و الشطرنج و کلّ ملهوبه»
این روایاتی است که تا کنون بآنها
دست یافته ام
و مضمون این روایات گواینکه یکسان و یک نواخت نمیباشد الّا اینکه اگر فقیه آنها را منصفانه مورد حساب قرار دهد باین نتیجه خواهد رسید که ساز زدن ممنوع و محرم است
این بیان محرم و ممنوع بودن ساز از نظر اخبار
و امّا از نظر فتاوی و عباراتی که قدماء در کتبی که آنها را برای تدوین فتاوای مأثوره تألیف نموده اند