فقه و حقوق جلد19 صفحه 246

حاکم شرعی آنجا که مرد نه به وظایف زوجیت عمل می کند و نه طلاق می دهد باید زوج را احضار کند. اول به او تکلیف طلاق کند. اگر طلاق نداد خود حاکم طلاق می دهد. امام صادق در روایتی که أبو بصیر از آن حضرت نقل کرده است فرمود: هرکس زنی دارد و او را نمی پوشاند و نفقۀ او را نمی پردازد، بر پیشوای مسلمین لازم است که آنها را (به وسیلۀ طلاق) از یکدیگر جدا کند.».

این بود خلاصۀ بسیار مختصری از نظریۀ یک فقیه طراز اول عصر حاضر. هر کس که تفصیل بیشتری بخواهد باید به رسالۀ حقوق الزوجیه از

تقریرات درس معظم له مراجعه کند.

چنانکه ملاحظه فرمودید جملۀ «فَإِمْسٰاکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسٰانٍ» یک اصل و قاعدۀ کلی است که قرآن کریم در چهارچوب آن، حقوق زوجیت را مقرر داشته است. علی هذا اسلام به حکم این اصل و به خصوص به موجب تأکیدی که با جملۀ «وَ لٰا تُمْسِکُوهُنَّ ضِرٰاراً لِتَعْتَدُوا» فرموده است، به هیچ وجه اجازه نمی دهد که مرد از خدابی خبری از اختیارات خود سوء استفاده کند و زنی را نه به خاطر زندگی با او بلکه به خاطر در مضیقه قرار دادن او و جلوگیری او از ازدواج با مرد دیگر در قید ازدواج نگه دارد.

شواهد و دلایل دیگر

علاوه بر شواهد و دلایلی که در رسالۀ حقوق الزوجیه ذکر شده است، شواهد و دلایل زیادتر دیگری هست که می رساند جملۀ «فَإِمْسٰاکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسٰانٍ» از نظر اسلام یک اصل کلی است و حقوق زوجیت باید در چهارچوب آن رعایت شود. هرچه انسان بیشتر در اطراف و جوانب این مطلب مطالعه می کند، آن را روشنتر می یابد و بیشتر به استحکام مقررات دین مبین اسلام پی می برد.

در کافی جلد 5، صفحۀ 502 از امام صادق روایت می کند که فرمود:

اذا ارادَ الرَّجُلُ انْ یَتَزَوَّجَ الْمَرْأهَ فَلْیَقُلْ: اقْرَرْتُ بِالْمیثاقِ الَّذی اخَذَ اللّٰهُ: امْساکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسٰانٍ.

. یعنی وقتی که مردی می خواهد ازدواج کند بگوید اعتراف می کنم به پیمانی که