فقه و حقوق جلد19 صفحه 505

پاسخ

آنچه در بحث توصیه های اخلاقی آمده و ما از مجموع ادلّه استنباط کرده ایم، حریم و عدم اختلاط است نه پرده نشینی، وَ بَیْنَهُما بَوْنٌ بَعیدٌ.

صفحۀ 383. تاریخچۀ حجاب:

اشاره

* آیا در میان ملل دیگر قبل از اسلام حجاب بوده است؟.

* وضع حجاب در جاهلیت عرب.

* حجاب در قوم یهود.

* حجاب در ایران باستان.

* حجاب در هند.

[نقد]

این بخش متضمّن فائده ای نیست. سخنان نادرستی در آن از چند مورّخ نقل شده است و بعد اشاره شده که نادرست است. این سخن ایجاد شبهه برای عوام می کند و بحث در آنها برای کسانی که نوشته های راسل و ویل دورانت و نظایر آنها را نخوانده اند مفید نیست و شاید مضر هم باشد. این گونه بحثها فقط به درد همان کسانی می خورد که قبلًا به شبهه ها برخورد کرده اند یا در معرض برخورد به آنها می باشند، مانند همان انجمن مهندسین، و لهذا نشر آنها برای عموم غلط است.

پاسخ

ایراد وارد نیست. تنها امثال ما هستیم که برای اینکه زحمت یک تکلیف متوجه ما نشود سر خود را زیر برف کرده ایم که جایی را نبینیم. این سخنان هر روز در صدها هزار نسخه در مجلّات و جراید به صورت زننده ای نقل می شود (علاوه بر خود آن کتابها). خواجه حافظ هم آنها به گوشش خورده است. یک عده افراد خاص که اوضاع به هر طرف می چرخد تغییری در آنها پیدا نمی شود نمی توانند ملاک واقع شوند.

صفحۀ 385.

اشاره

اطلاع من از جنبۀ تاریخی کامل نیست. اطلاع تاریخی ما آنگاه کامل است که بتوانیم دربارۀ همۀ مللی که قبل از اسلام بوده اند اظهار نظر کنیم. قدر مسلّم این است که