فقه و حقوق جلد19 صفحه 509

«حمیرا» تعبیر می کند که نشان دهندۀ زیبایی و رنگ پوست اوست. همچنین امروز یک ملای معروف و مورد توجه عوام اگر همسرش سرتاپا پوشیده نباشد و بخواهد از جلوی جمعی عبور کند امری مستنکر تلقی می شود. ستر وجه و کفین به اجماع فقهای فریقین واجب نیست، حد اکثر این است که مستحب است؛ اما اگر همسر یک روحانی موجّه میان عوام، ستر وجه و کفین نکند از هر فسقی برای آن روحانی مهمتر جلوه می کند. شیخ انصاری در «کتاب النکاح» راجع به سیره های امروز که ارزش چندانی ندارد به موضوع نظر بر محاسن مخطوبه مثال می زند و می گوید با اینکه قطعاً از نظر شرعی جایز است ولی امروز اگر به شخص محترمی اینچنین پیشنهاد شود که دخترت را می خواهم برای ازدواج ببینم فوق العاده مستنکر تلقی می شود. پس آنچه بعدها رخ داده بالاتر است از حدود توصیۀ اخلاقی اسلامی. البته خود اعراب، نه اولیای دین، در این جهت بی تأثیر نبوده اند. خشونت خاص عمری و حلول روح او حتی در مدعیان دشمنی اش سهم بسزایی در این موضوع داشته است. در آخر کتاب به این مطلب اشاره شده است.

صفحۀ 400.

اشاره

اسلام خوشبختانه یک طرز تفکر و جهان بینی

روشن دارد، نظرش دربارۀ انسان و جهان و لذت روشن است و به خوبی می توان فهمید که آیا چنین اندیشه ای در جهان بینی اسلام وجود دارد یا نه.

ما منکر نیستیم که رهبانیت و ترک لذت در نقاطی از جهان وجود داشته است و شاید بتوان پوشش زن را در جاهایی که چنین فکری حکومت می کرده است از ثمرات آن دانست، ولی اسلام که پوشش را تعیین کرد نه در هیچ جا به چنین علتی استناد جسته است و نه چنین فلسفه ای با روح اسلام و با سایر دستورهای آن قابل تطبیق است.

[نقد]

آنچه اسلام با آن مخالف است رهبانیت و ریاضت افراطی است و اما مخالفت با هوا فی الجمله و ترک مادیات در حد اعتدال مسلّماً در اسلام وجود دارد و حج و صوم و جهاد نمونه هایی از آن است- چنانکه در ذهنم این است که در روایات هم به نام رهبانیت اسلام