- [مقدمه] 1
- نظام حقوق زن در اسلام 3
- اشاره 3
- مقدمه 4
- اشاره 20
- پیشگفتار 20
- مشکل جهانی روابط خانوادگی 22
- مستقل باشیم یا از غرب تقلید کنیم؟ 23
- جبر تاریخ 23
- عواطف مذهبی جامعۀ ایرانی 24
- ما و قانون اساسی 24
- بخش اول: خواستگاری و نامزدی 27
- اشاره 27
- آیا خواستگاری مرد از زن اهانت به زن است؟ 28
- غریزۀ مرد طلب و نیاز است و غریزۀ زن جلوه و ناز 29
- مرد خریدار وصال زن است نه رقبۀ او 30
- رسم خواستگاری یک تدبیر ظریفانه و عاقلانه. برای حفظ حیثیت و احترام زن است 31
- اشتباه نویسندۀ «چهل ماده در قانون مدنی» 32
- اشاره 34
- بخش دوم: زندگی امروز و ازدواج موقت. 34
- اشاره 35
- ازدواج موقت 35
- زندگی امروز و ازدواج موقت 38
- جوان امروز و دورۀ بلوغ و بحران جنسی 38
- کدامیک؟ رهبانیت موقت یا کمونیسم. جنسی یا ازدواج موقت؟ 38
- ازدواج آزمایشی 39
- راسل و نظریۀ ازدواج موقت 40
- نکاح منقطع و تعدد زوجات 46
- سرنوشت فرزندان در ازدواج موقت 46
- انتقادات 47
- اشاره 49
- ازدواج موقت و مسألۀ حرم سرا 49
- علل اجتماعی حرم سراسازی 50
- آیا تشریع ازدواج موقت برای تأمین هوسرانی است؟ 51
- حرم سرا در دنیای امروز 52
- منع خلیفه از ازدواج موقت 53
- حدیثی از علی علیه السلام 56
- اشاره 58
- بخش سوم: استقلال در انتخاب سرنوشت 58
- شوهر دادن قبل از تولد 60
- نهضت اسلامی زن، سفید بود 61
- پیغمبر اکرم دخترش زهرا را در انتخاب شوهر آزاد می گذارد 61
- معاوضۀ دختران یا خواهران 61
- مسألۀ اجازۀ پدر 63
- مرد بندۀ شهوت است و زن اسیر محبت 64
- بخش چهارم: اسلام و تجدد زندگی 69
- اشاره 69
- مقتضیات زمان 70
- اسلام و تجدد زندگی 70
- اسلام و مقتضیات زمان 72
- خصلت انطباق اسلام با زمان از نظر خارجیان 72
- اشکالات 73
- خود زمان با چه چیز منطبق شود؟ 74
- انطباق یا نسخ؟ 75
- اسلام و تجدد زندگی 79
- جامدها و جاهلها 81
- تمثیل قرآن 82
- اشاره 86
- اسلام و تجدد زندگی 86
- راز و رمز تحرک و انعطاف در قوانین اسلامی 87
- توجه به روح و معنی و بی تفاوتی نسبت به قالب و شکل 88
- قانون ثابت برای احتیاج ثابت و قانون متغیر برای احتیاج متغیر 89
- مسألۀ تغییر خط 91
- طفیلی گری حرام است نه کلاه لگنی 92
- اختیارات حاکم 93
- مسألۀ اهم و مهم 93
- اصل اجتهاد 93
- قوانینی که حق «وتو» دارند 93
- اشاره 95
- بخش پنجم: مقام انسانی زن از نظر قرآن 95
- مقام انسانی زن از نظر قرآن 96
- فلسفۀ خاص اسلام در بارۀ حقوق خانوادگی 96
- اشاره 96
- تساوی یا تشابه؟ 97
- مقام زن در جهان بینی اسلامی 99
- تشابه نه و تساوی آری 105
- اشاره 105
- اعلامیۀ حقوق بشر فلسفه است نه قانون 109
- نگاهی به تاریخ حقوق زن در اروپا 111
- فلسفه را با کوپن نمی توان اثبات کرد 111
- اشاره 115
- حیثیت و حقوق انسانی 115
- نکات مهم مقدمۀ اعلامیۀ حقوق بشر 116
- مقام و احترام انسان 117
- تنزل و سقوط انسان در فلسفه های غربی 118
- غرب در بارۀ انسان دچار تناقض شده است 119
- غرب، هم خود را فراموش کرده و هم خدای خود را 121
- اشاره 123
- بخش ششم: مبانی طبیعی حقوق خانوادگی 123
- اشاره 124
- مبانی طبیعی حقوق خانوادگی 124
- رابطۀ حقوق طبیعی و هدفداری طبیعت 125
- حقوق اجتماعی 126
- حقوق خانوادگی 127
- مبانی طبیعی حقوق خانوادگی 129
- اشاره 129
- آیا زندگی خانوادگی طبیعی است یا قراردادی؟ 130
- فرضیۀ چهار دوره 131
- زن در طبیعت 134
- اشاره 136
- بخش هفتم: تفاوتهای زن و مرد 136
- اشاره 137
- تفاوتهای زن و مرد 137
- تناسب است یا نقص و کمال؟ 138
- نظریۀ افلاطون 139
- افلاطون و ارسطو، رو در روی یکدیگر 140
- نظر دنیای امروز 141
- از لحاظ روانی. 142
- از لحاظ جسمی. 142
- دوگونگی ها 142
- از نظر احساسات [نسبت] به یکدیگر. 143
- تفاوتهای زن و مرد 144
- اشاره 144
- شاهکار خلقت 145
- پیوندی بالاتر از شهوت 146
- دوگونگی احساسات مرد و زن نسبت به هم 147
- نظریۀ یک خانم روانشناس 148
- نهضت عجولانه 149
- نظریۀ ویل دورانت 149
- اشاره 154
- بخش هشتم: مهر و نفقه 154
- تاریخچۀ مهر 155
- اشاره 155
- مهر و نفقه 155
- مهر در نظام حقوقی اسلام 157
- نگاهی به تاریخ 158
- فلسفۀ حقیقی مهر 159
- مهر در قرآن 162
- معاشقۀ فرنگی از ازدواجش طبیعی تر است 163
- دوگونگی احساسات در حیوانات 163
- هدیه و کادو در روابط نامشروع 163
- رسوم جاهلیت که در اسلام منسوخ شد 165
- آیین فطرت 167
- سیستم مهری اسلام خاص خودش است 167
- انتقادها 168
- اشاره 173
- مهر و نفقه 173
- محجوریت زن فرنگی تا نیمۀ دوم قرن نوزدهم 174
- چرا اروپا ناگهان استقلال مالی داد؟ 175
- یک مقایسه 176
- قرآن و استقلال اقتصادی زن 176
- انتقاد و پاسخ 177
- سه نوع نفقه 179
- آیا زن امروز مهر و نفقه نمی خواهد؟ 180
- رعایت جانب زن در مسائل مالی 180
- اشاره 180
- فلسفۀ تبلیغ علیه نفقه 184
- دولت به جای شوهر 185
- آیا اعلامیۀ جهانی حقوق بشر به زن توهین کرده است؟ 187
- بخش نهم: مسألۀ ارث 190
- اشاره 190
- علل محرومیت زن از ارث 191
- مسألۀ ارث 191
- اشاره 191
- ارث هم پیمان 193
- ارث پسرخوانده 193
- زن، جزء سهم الارث 193
- ارث زن در ایران ساسانی 194
- ایراد غرب پرستان 196
- ایراد زنادقۀ صدر اسلام بر مسألۀ ارث 197
- اشاره 198
- بخش دهم: حق طلاق 198
- اشاره 199
- افزایش طلاق در زندگی جدید 199
- حق طلاق 199
- طلاق در ایران 202
- محیط طلاق زای آمریکا 202
- فرضیه ها 204
- اشاره 207
- حق طلاق 207
- طلاقهای ناجوانمردانه 209
- شایعۀ بی اساس 211
- چرا اسلام طلاق را تحریم نکرد؟ 213
- حق طلاق 215
- اشاره 215
- قوانین فطرت در مورد ازدواج و طلاق 216
- مقام طبیعی مرد در حیات خانوادگی 218
- نظر یک بانوی روانشناس 219
- بنیانی که بر اساس عواطف بنا شده است 221
- تساوی در فساد 223
- آنچه بنیان خانوادگی را استوار می سازد بیش از تساوی است 223
- اشاره 225
- حق طلاق 225
- طبیعت صلح خانوادگی با سایر صلحها جداست 227
- اسلام از هر عامل انصراف از طلاق استقبال می کند 228
- سوابق خدمت زن در خانواده 231
- حق طلاق 235
- اشاره 235
- حق طلاق ناشی از نقش خاص مرد. در مسألۀ عشق است نه از مالکیت او 236
- طلاق از آن جهت رهایی است که. ماهیت طبیعی ازدواج تصاحب است 236
- حق طلاق برای زن به صورت حق تفویضی 238
- جریمۀ طلاق 238
- اشاره 240
- طلاق قضایی 240
- آیا بعضی ازدواجها سرطان است و زن باید بسوزد و بسازد؟ 241
- بن بست ها 243
- بن بست طلاق 244
- نظر آیت اللّٰه حلّی 244
- شواهد و دلایل دیگر 246
- نظر شیخ الطائفه 248
- اشاره 250
- بخش یازدهم: تعدد زوجات 250
- اشاره 251
- کمونیسم جنسی 251
- تعدد زوجات 251
- چند شوهری 252
- نظریۀ افلاطون 252
- اشکال چندشوهری 254
- اسلام و تعدد زوجات 255
- تعدد زوجات 255
- تعدد زوجات در ایران 258
- علل تاریخی تعدد زوجات 260
- اشاره 260
- علت شکست چندهمسری 262
- شکست اشتراکیت جنسی 264
- علل تاریخی تعدد زوجات 268
- عوامل جغرافیایی 268
- اشاره 268
- وضع چندهمسری در مغرب زمین 270
- عادت ماهانه 273
- عوامل اقتصادی 274
- محدود بودن دورۀ فرزندزایی زن 274
- فزونی عدد زنان بر مردان 275
- عامل عدد و عشیره 275
- بررسی علل و عوامل 276
- اشاره 278
- حق زن در چندهمسری 278
- علل فزونی عدد زنان آماده به ازدواج از مردان 282
- مقاومت بیشتر زن در برابر بیماریها 283
- حق زن در چندهمسری 285
- نظریۀ راسل 286
- از هر ده انگلیسی ... 288
- تعدد زوجات، ممنوع و همجنس بازی رواست!؟ 288
- اشاره 290
- آیا طبیعت مرد چندهمسری است؟ 290
- چندهمسری، عامل نجات تک همسری 293
- چهرۀ واقعی بحث 294
- نیرنگ مرد قرن بیستم 295
- بحران ناشی از محرومیت زنان بی شوهر 296
- عکس العمل های مختلف در زمینۀ پدیدۀ فزونی زن 298
- اشاره 299
- اشکالات و معایب چندهمسری 299
- از نظر روحی 300
- بررسی صحیح 300
- از نظر تربیتی 301
- از نظر اخلاقی 303
- از نظر حقوقی 305
- از نظر فلسفی 306
- محدودیت 308
- اشاره 308
- نقش اسلام در چندهمسری 308
- عدالت 309
- مسأله بیم از عدم عدالت 312
- حرم سراها 313
- شرایط و امکانات دیگر 314
- مرد امروز و تعدد زوجات 315
- اشاره 317
- مسأله حجاب 317
- اشاره 317
- مهر و نفقه 317
- نقش بانوان در تاریخ معاصر ایران «1» 318
- مقدمۀ انجمن اسلامی پزشکان بر چاپ اول 323
- مقدمۀ انجمن اسلامی پزشکان بر چاپ دوم 324
- مقدمۀ مؤلف 325
- مقدمه 329
- بخش اول: تاریخچۀ حجاب 332
- بخش دوم: علت پیدا شدن حجاب 340
- اشاره 340
- ریاضت و رهبانیّت 342
- عدم امنیت 349
- استثمار زن 353
- حسادت 358
- عادت زنانگی 363
- بالا بردن ارزش 366
- بخش سوم: فلسفۀ پوشش در اسلام 370
- اشاره 383
- بخش چهارم: ایرادها و اشکالها: حجاب و منطق 383
- حجاب و اصل آزادی 385
- رکود فعالیتها 388
- بخش پنجم: حجاب اسلامی 401
- اشاره 401
- استیذان 405
- آیات دیگر 428
- همسران پیغمبر 433
- حریم عفاف 436
- حدود پوشش 443
- بررسی 443
- چهره و دو دست (وجه و کفّین) 445
- اشاره 445
- ادلّۀ موافق 448
- ادلّۀ مخالف 460
- شرکت زن در مجامع 472
- اشاره 472
- توصیه های اخلاقی 483
- نه حبس و نه اختلاط 486
- فتواها 488
- حس احتیاط 494
- کتمان یا اظهار؟ 496
- دو مسألۀ دیگر 501
- پاسخهای استاد. به. نقدهایی بر کتاب مسألۀ حجاب 503
- اشاره 503
- [نقد] 504
- صفحۀ 382. 504
- اشاره 504
- پاسخ 505
- صفحۀ 383. تاریخچۀ حجاب: 505
- صفحۀ 385. 505
- پاسخ 505
- [نقد] 505
- اشاره 505
- اشاره 505
- اشاره 506
- پاسخ 506
- صفحۀ 386. 506
- [نقد] 506
- صفحۀ 387. 506
- اشاره 506
- پاسخ 506
- [نقد] 506
- اشاره 507
- [نقد] 507
- پاسخ 507
- صفحۀ 389. 507
- پاسخ 508
- [نقد] 508
- [نقد] 509
- اشاره 509
- صفحۀ 400. 509
- پاسخ 510
- صفحۀ 401. 510
- اشاره 510
- [نقد] 510
- پاسخ 510
- صفحۀ 405. 511
- اشاره 511
- پاسخ 511
- صفحۀ 405. 511
- اشاره 511
- [نقد] 511
- صفحۀ 408. 512
- پاسخ 512
- [نقد] 512
- پاسخ 512
- اشاره 512
- [نقد] 512
- پاسخ 513
- [صفحۀ 418 مورد دوم] 513
- اشاره 513
- اشاره 513
- [نقد] 513
- صفحۀ 414. 513
- صفحۀ 418. [مورد اول] 513
- پاسخ 513
- اشاره 513
- [نقد] 513
- [نقد] 514
- پاسخ 514
- صفحۀ 421. 515
- پاسخ 515
- [نقد] 515
- اشاره 515
- پاسخ 516
- صفحۀ 422. 516
- صفحۀ 430. 516
- اشاره 516
- اشاره 516
- [نقد] 516
- پاسخ 517
- [نقد] 517
- اشاره 517
- صفحۀ 431 [مورد اول] 517
- پاسخ 518
- [نقد] 518
- اشاره 519
- [صفحۀ 431 مورد دوم] 519
- صفحۀ 431 [مورد اول] 519
- پاسخ 519
- اشاره 519
- [نقد] 519
- [نقد] 520
- پاسخ 520
- اشاره 520
- [صفحۀ 431 مورد دوم] 520
- اشاره 520
- [نقد] 520
- صفحۀ 435. 520
- پاسخ 520
- صفحۀ 447. 521
- پاسخ 521
- [نقد] 521
- اشاره 521
- صفحۀ 440. 521
- پاسخ 521
- [نقد] 521
- اشاره 521
- پاسخ 522
- صفحۀ 448. [مورد اول] 522
- [نقد] 522
- [نقد] 522
- اشاره 522
- [صفحۀ 448 مورد دوم] 522
- پاسخ 522
- صفحۀ 457. 523
- [نقد] 523
- صفحۀ 471. 523
- اشاره 523
- پاسخ 523
- اشاره 523
- پاسخ 523
- [نقد] 523
- [نقد] 524
- پاسخ 524
- اشاره 525
- [نقد] 525
- پاسخ 525
- صفحۀ 474. 525
- اشاره 526
- اشاره 526
- صفحۀ 475. 526
- [نقد] 526
- صفحۀ 476. 526
- پاسخ 526
- پاسخ 527
- [نقد] 527
- [نقد] 527
- صفحۀ 476. 527
- اشاره 527
- [صفحۀ 483 مورد دوم] 528
- پاسخ 528
- اشاره 528
- [نقد] 528
- اشاره 528
- صفحۀ 483 [مورد اول] 528
- پاسخ 528
- اشاره 529
- [نقد] 529
- پاسخ 529
- صفحۀ 484. 529
- پاسخ 530
- [نقد] 530
- اشاره 531
- پاسخ 531
- [نقد] 531
- صفحۀ 488. 531
- اشاره 532
- صفحۀ 490. 532
- صفحۀ 489. 532
- [نقد] 532
- پاسخ 532
- پاسخ 532
- اشاره 532
- [نقد] 532
- [نقد] 533
- اشاره 533
- صفحۀ 494. 533
- صفحۀ 505 [مورد اول] 533
- پاسخ 533
- اشاره 533
- اشاره 534
- [نقد] 534
- اشاره 534
- پاسخ 534
- [نقد] 534
- صفحۀ 507. 534
- [صفحۀ 505 مورد دوم] 534
- پاسخ 534
- اشاره 535
- صفحۀ 508. 535
- [نقد] 535
- [نقد] 535
- پاسخ 535
- اشاره 536
- صفحۀ 509 [مورد اول] 536
- اشاره 536
- [نقد] 536
- [نقد] 536
- پاسخ 536
- پاسخ 536
- [صفحۀ 509 مورد دوم] 536
- پاسخ 537
- [صفحۀ 509 مورد سوم] 537
- اشاره 537
- [نقد] 537
- اشاره 538
- پاسخ 538
- [صفحۀ 510 مورد دوم] 538
- صفحۀ 510 [مورد اول] 538
- اشاره 538
- [نقد] 538
- اشاره 539
- [صفحۀ 510 مورد سوم] 539
- [نقد] 539
- [نقد] 539
- پاسخ 539
- اشاره 541
- صفحۀ 512. 541
- اشاره 542
- پاسخ 542
- صفحۀ 513. 542
- [نقد] 542
- اشاره 543
- صفحۀ 516. 543
- [نقد] 543
- پاسخ 543
- اشاره 544
- پاسخ 544
- اشاره 544
- پاسخ 544
- فحۀ 517. 544
- [نقد] 544
- [نقد] 544
- صفحۀ 523. 544
- پاسخ 545
- صفحۀ 525. 545
- پاسخ 545
- اشاره 545
- اشاره 545
- [نقد] 545
- [نقد] 545
- صفحۀ 524. 545
- پاسخ 546
- [نقد] 546
- اشاره 547
- پاسخ 547
- [نقد] 547
- صفحۀ 527. 547
- اشاره 547
- صفحۀ 531. 547
- [نقد] 547
- اشاره 548
- پاسخ 548
- صفحۀ 532. 548
- [نقد] 548
- پاسخ 548
- صفحۀ 540 [مورد اول] 550
- [نقد] 550
- اشاره 550
- اشاره 550
- پاسخ 550
- [نقد 1] 550
- صفحۀ 537. 550
- [نقد] 551
- اشاره 551
- پاسخ 551
- پاسخ 551
- پاسخ 551
- [نقد 2] 551
- [صفحۀ 540 مورد دوم] 551
- پاسخ 552
- [صفحۀ 540 مورد سوم] 552
- اشاره 552
- [نقد] 552
- صفحۀ 545. 553
- اشاره 553
- صفحۀ 547. 554
- [نقد] 554
- پاسخ 554
- اشاره 554
- [نقد] 555
- پاسخ 555
- [نقد] 557
- [نقد] 557
- صفحۀ 558. 557
- صفحۀ 564 [مورد اول] 557
- اشاره 557
- اشاره 557
- پاسخ 557
- [صفحۀ 564 مورد دوم] 558
- [نقد] 558
- اشاره 558
- پاسخ 558
- پاسخ 558
- [خاتمه]. 559
- اشاره 560
- اخلاق جنسی. در. اسلام و جهان غرب 560
- علاقۀ جنسی یا گناه ذاتی در جهان قدیم 561
- اشاره 561
- اخلاق جنسی 566
- تحلیل و انتقاد از اخلاق نوین جنسی 571
- اشاره 577
- ارزیابی اصول سیستم نوین جنسی (1) 577
- اصل آزادی 578
- اشاره 582
- ارزیابی اصول سیستم نوین جنسی (2) 582
- آیا اخلاق اسلامی با رشد طبیعی استعدادها مباین است؟ 583
- کشتن نفس یعنی چه؟ 586
- آشفتگی غرایز و میلها 588
- دموکراسی در اخلاق 593
- انضباط جنسی، غریزۀ عشق 593
- رشد شخصیت از نظر غریزۀ جنسی 594
- عشق و عفت 598
مستلزم این باشد که از حرم پیغمبر خارج شوید دست نزنید، نظیر کاری که عایشه کرد. به هر حال آیۀ «قَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ» نیز دستور پرده نشینی نیست، نه برای زنان پیغمبر و نه برای غیر آنها.
[صفحۀ 431 مورد دوم]
اشاره
سرّ اینکه زنان پیغمبر ممنوع شدند از اینکه بعد از آن حضرت با شخص دیگری ازدواج کنند به نظر من همین است؛ یعنی شوهر بعدی از شهرت و احترام زنش سوء استفاده می کرد و ماجراها می آفرید. بنابراین اگر دربارۀ زنان پیغمبر دستور اکیدتر و شدیدتری وجود داشته باشد بدین جهت است.
[نقد]
این نظر نیز درست نیست بلکه از قصه ای که در شأن نزول آیه آمده است معلوم است که به حس غیرت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله می خواسته اند ضربه بزنند و خدا نگذاشته است، و جملۀ قبل که می فرماید: «وَ مٰا کٰانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللّٰهِ وَ لٰا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْوٰاجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً» می فهماند که این کار اذیت پیغمبر صلی الله علیه و آله بوده است.
پاسخ
محال است که پیغمبر بر زائد بر آنچه حکم خداست غیرت ورزد. حکم خدا ملاک غیرت است نه غیرت او ملاک حکم خدا؛ و ملاک حکم خدا مصلحتی است از قبیل آنچه در متن آمده. به علاوه ما اظهار یقین نکرده ایم.
صفحۀ 431 [مورد اول]
اشاره
به هر حال آیه ای که در آن آیه کلمۀ «حجاب» به کار رفته آیۀ 53 از سورۀ احزاب است که می فرماید: «وَ إِذٰا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتٰاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَرٰاءِ حِجٰابٍ» یعنی اگر از آنها متاع و کالای مورد نیازی مطالبه می کنید از پشت پرده از آنها بخواهید. در اصطلاح تاریخ و حدیث اسلامی هر جا نام «آیۀ حجاب» آمده است مثلًا گفته شده قبل از نزول آیۀ حجاب چنان بود و بعد از نزول آیۀ حجاب چنین شد، مقصود این آیه است که مربوط به زنان پیغمبر است «1» نه آیات سورۀ نور که می فرماید:
قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصٰارِهِمْ- الی آخر- قُلْ لِلْمُؤْمِنٰاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصٰارِهِنَّ..
یا آیۀ سورۀ احزاب که می فرماید:
______________________________
(1). رجوع شود به «صحیح» مسلم جلد 4 صفحات 148- 151.