فقه و حقوق جلد19 صفحه 539

[نقد]

در این مورد بخصوص، نصوصی هم هست، از جمله در روایات «اشراط الساعه» که فسادهای آخر الزمان ذکر شده است فرموده اند:

وَ یَرْکَبْنَ ذَواتُ الْفُروجِ السُّروجَ:

ص 434 ج 5 «المیزان» (جملات قبل و بعدش نیز مطالعه شود:

وَ عِنْدَها یَکْتَفِی الرِّجالُ بِالرِّجالِ وَ النِّساءُ بالنِّساءِ وَ یُغارُ عَلَی الْغِلْمانِ کَما یُغارُ عَلَی الْجارِیَهِ فی بَیْتِ اهْلِها وَ تَشْبَهُ الرِّجالُ بِالنِّساءِ وَ النِّساءُ بِالرِّجالِ وَ یَرْکَبْنَ ذَواتُ الْفُروجِ السُّروجَ فَعَلَیْهِنَّ مِنْ امَّتی لَعْنَهُ اللّٰه)

و در روایات جمل آمده است که مسلمین عایشه را تعییر کردند بر شترسواری و اسب سواری (به روش مردان) و از همین باب است شعر معروف «

تجَمَّلْتِ تَبَغَّلْتِ وَ انْ عِشْتِ تَفَیَّلْتِ ...

». به روایات جمل و روایات دفن حضرت مجتبی علیه السلام مراجعه شود.

[صفحۀ 510 مورد سوم]

اشاره

2. آیا کار فروشندگی در خارج از منزل برای زن جایز است یا نه؟.

[نقد]

در روایت سلمان دارد:

وَ عِنْدَها تُشارِکُ الْمَرْأهُ زَوْجَها فِی التِّجارَهِ

(ص 433 ج 5 «المیزان») و در روایت حمران دارد:

وَ رَأَیْتَ الْمَرْأهَ تَقْهَرُ زَوْجَها وَ تَعْمَلُ ما لا یَشْتَهی وَ تُنْفِقُ عَلیٰ زَوْجِها

(ج 5 «المیزان» ص 437- 438). کلام علامه طباطبائی در تأیید صحت این روایات در ص 432 ج 5 مطالعه شود.

پاسخ

برای من فوق العاده موجب تأسف است که سخنانی که از زبان یک روضه خوان عادی باید بشنوم از شما می شنوم. آیا در یک مسألۀ فقهی و به منظور کشف نظر شارع در یک موضوع عملی به چنین چیزها می شود تمسک کرد؟! اینها سخنانی است که حد اکثر ارزش موعظه ای دارد، آن هم با تقطیع بعضی قسمتها. اولًا روایت از نظر سند ضعیف است و سنداً عامی است. نمی دانم چرا روایات عامه در جاهای دیگر چرند است اما اینجا که مطابق عادات تقلیدی آباء است قابل قبول است. از نظر مضمون هم اگر بخواهیم به مثل زمان خودمان حمل کنیم ضعیف است زیرا کلماتی از قبیل «

مشاوَرَهُ الْاماء

» و یا «

یُغارُ عَلَی الْغِلْمانِ کَما یُغارُ عَلَی الْجارِیَهِ

» دارد که هیچ به عصر و زمان ما نمی خورد و متناسب با عصر عباسی است.

ثانیاً آیا هیچ فقیهی از صدر اسلام تاکنون فتوا به حرمت رکوب زنان بر سروج داده است؟ اگر بخواهیم توجیه درستی بکنیم این است که بگوییم با این عمل،