فقه و حقوق جلد19 صفحه 555

[نقد]

مضمون این حدیث همان است که مؤلف در ص 203 «محبوسیت زن» نامیده است.

آری به درستی معلوم نیست که مؤلف طرفدار کدام فلسفه است؟

پاسخ

شما که سالها با او معاشر بوده اید بهتر می دانید که تابع چه فلسفه ای است؟

صهیونیستی؟ کمونیستی؟ و ... به هر حال ضد اسلامی.

اگر ما بودیم و این جمله، تردیدی نیست که محبوسیت است؛ نه تنها نام محبوسیت دارد، واقعاً هم محبوسیت است و با آنچه در آیۀ کریمه آمده:

«وَ اللّٰاتِی یَأْتِینَ الْفٰاحِشَهَ مِنْ نِسٰائِکُمْ ... فَأَمْسِکُوهُنَّ فِی الْبُیُوتِ حَتّٰی یَتَوَفّٰاهُنَّ الْمَوْتُ» فرق چندانی ندارد ولی یک فقیه مجموع ادلّه را به فرض صحت سند باید جمع کند. اینکه علما حمل به توصیۀ اخلاقی کرده اند از این جهت بوده که قبول ظاهرش غیر ممکن بوده. پس به فرض صحت سند، ظاهر این جمله ها معرَضٌ عنه اصحاب است. گذشته از همۀ اینها من حین تألیف کتاب از جهتی دیگر مایل نبودم که این جمله ها را نقل کنم ولی دیدم اگر نقل نکنم برخی خیال می کنند که من از ذکر دلیل مخالف امتناع کرده ام. اما آن جهتی که مایل نبودم بدان جهت نقل کنم بحثی است که اخیراً در محافل مستشرقین درگرفته و اخیراً در کشور ما هم مطرح شده و قبل از آن در کشورهای سنی نشین، و آن مسألۀ سندیّت نهج البلاغه است؛ و از قضا دلیل یا یکی از ادلّۀ مخالفین، جمله های مربوط به زن در وصیت آن حضرت به امام حسن است که مدعی شده اند این جمله ها از عبد الله بن مقفّع است. من خود مکرر به دفاع از این جمله ها پرداخته ام و گفته ام که به چه دلیل که عبد الله بن

مقفّع از آن حضرت اقتباس نکرده باشد؟ اما می دانید که تا در یک سندی مقدم بر سید رضی و حتی بر عبد الله بن مقفّع پیدا نشود، اثبات و حتی دفاع مشکل است. تقریباً باز در حدود یک ماه پیش شنیدم که کنفرانسی درباره عبد الله بن مقفّع در دانشگاه بوده است و ادعا شده که برخی از جمله های نهج البلاغه- و به جمله های آن حضرت در وصیت به امام حسن دربارۀ زن تصریح شده- از ابن مقفّع است. نهج البلاغه که افتخار ماست نیاز شدید دارد به تحقیق سندی، و خوشبختانه در هند و در عراق یا کشور عربی دیگر، و در ایران وسیلۀ آقا شیخ محمد تقی شوشتری، مساعی جمیله ای انجام شده و می شود در این زمینه، و من الآن نمی دانم در خصوص وصیت به حضرت