فقه و حقوق جلد19 صفحه 558

پاسخ

من هرگز خود را فوق اشتباه تصور نمی کنم. به تعبیر نهج البلاغه:

لَسْتُ بِفَوْقِ انْ اخْطِئَ

. به خداوند متعال از خطاهای خودم پناه می برم؛ ولی هرگز هم حاضر نیستم که به بهانۀ جایز الخطا بودن مرتکب اشتباه بزرگتر بلکه گناه عظیم بشوم. اگر هم اشتباه کنم از این نوع نخواهد بود که باورهای آباء و اجدادی را تحقیق نکرده، با حقیقت اسلام یکی بدانم. اگر هم اشتباه کنم اشتباه نمی کنم که همیشه نباید انتظار داشته باشم که با گفتن حقیقت دستم را ببوسند و وجوهات بیشتری بدهند. معیار تصحیح اشتباهاتم متون اصلی کتاب و سنت و حکم روشن عقل است نه پسند عوام الناس.

[صفحۀ 564 مورد دوم]

اشاره

آنچه مصلحت ایجاب می کند جز این نیست که باید این خیال را از سر زنان امروز خارج کنیم که می گویند حجاب در عصر حاضر غیر عملی است؛ ثابت کنیم که حجاب اسلامی کاملًا منطقی و عملی است.

[نقد]

منظور کسانی که می گویند حجاب در عصر حاضر غیر عملی است این است که با تقلید از نظام اجتماعی اروپا نمی سازد، و منظور مؤلف این است که چرا می سازد، یعنی می توان نظام اجتماعی اروپا را پیروی کرد و در عین حال حجاب اسلامی را حفظ کرد. خلاصه آنکه مخالفین حجاب پیروی از نظام جدید را لازم می دانند و مؤلف هم تجویز می کند؛ و این خیال خام است. حق این است که این دو نظام با یکدیگر سازگار نیست و کوشش مؤلف اثرش این است که مردمی را که در پرتگاه سقوطند یکباره ساقط می سازد.

پاسخ

خدا لعنت کند کسی را که بخواهد نظام اروپا در ایران عملی شود و خدا لعنت کند مفتری را. از چیزهایی که من هرگز نزد خداوند متعال از آنها نخواهم گذشت این افتراهاست، وَ اللّٰهُ خَیْرُ الْحاکِمینَ. سبحان اللّٰه، آیا با اینهمه نقدها و تصریحات، آن هم نقدهای عالمانه و منطقی و مستدل از نظامهای فرنگی و از آن جمله نظام مختلط و عریان فرنگی، بازهم این طور تهمت می زنید؟! ای کاش یک نفر از کسانی که کارشان استهلاک سهم امام است و بس، یک دهم این انتقادها را می کردند و به فحش قناعت نمی کردند و وظیفۀ مرا سبک می کردند. به هر حال این است پاداش کسی که فردی و اجتماعی به مردم ما خدمت کند.