فقه و حقوق جلد20 صفحه 105

حدیث را شافعی نیز در الرساله آورده و به آن استناد کرده است.

یکی از محدثین معروف قرن دوم هجری از یکی از فقهای معروف آن عصر مسئله ای پرسید و او جواب داد. محدث پرسید به چه دلیل؟ گفت به موجب فلان حدیثی که خودت از پیغمبر برای ما روایت کرده ای. مرد محدث پس از تأمل دریافت که فقیه راست می گوید و از آن حدیث می توان حکم این مسأله را استخراج و استنباط کرد. بار دیگر آن محدث مسأله دیگری از آن فقیه پرسید و فقیه جواب داد. پرسید دلیل تو چیست؟ گفت فلان روایت که باز تو خود برای ما روایت کردی.

محدث بار دیگر تأمل کرد و دید فقیه راست می گوید، از آن روایت نیز می توان این حکم را استفاده و استنتاج کرد. محدث رو کرد به فقیه و منصفانه گفت: انْتُم الْاطِبّاءُ وَ نَحْنُ الصَّیادِلَهُ «1» یعنی حقاً شما فقها و مجتهدان و اهل نظر پزشکان را مانید و ما محدثان داروفروشان را.

این داستان تاریخی

مصداق حدیث نبوی را روشن می کند که فرمود

رُبَّ حامِلِ فِقْهٍ الیٰ مَنْ هُوَ افْقَهُ مِنْهُ.

. ائمه اهل بیت علیهم السلام به پیروی از رسول اکرم مردم را متوجه تعمق و تدبر در آیات قرآنی می نمودند و مکرر گوشزد می کردند که قرآن و سنت دو منبع پایان ناپذیر می باشند. حدیثی از علی علیه السلام در این زمینه است که همان طور که استاد بزرگوار ما علامه طباطبائی مدّ ظلّه العالی در ذیل آیه 3 سوره آل عمران می فرمایند از غرر احادیث است: از علی علیه السلام پرسش شد: هَلْ عِنْدَکُمْ شَیْ ء مِنَ الْوَحْیِ؟ آیا به شما اهل بیت وحی نازل می شود؟ فرمود:

لا وَ الَّذی فَلَقَ الْحَبَّهَ وَ بَرَأَ النَّسَمَه

نه قسم به آن که دانه را شکافت و آدمی را آفرید

الّا انْ یُعْطِیَ اللّٰهُ عَبْداً فَهْماً فی کِتابِهِ

مگر آنکه خداوند بنده ای را مورد عنایت قرار دهد و فهم قرآن نصیب او گردد. از این جمله پیداست که علی علیه السلام علم جوشان و فراوان و حیرت انگیز خود را تنها از دولت قرآن و چشمه پرفیض قرآن دارد؛ این معنویت قرآن است که از باطن و ملکوت بر دل پاک علی سرازیر شده است.

حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیّه و الثّناء- که در جوار مدفن مقدس آن حضرت این کنگره برگزار می گردد- نقل می کنند که از جد بزرگوارشان