- مقدمه 1
- کلیّات علوم اسلامی جلد سوم. 3
- اشاره 3
- بخش اول: اصول فقه 3
- اشاره 4
- درس اول: مقدمه 4
- اصول فقه 6
- اشاره 8
- درس دوم: منابع فقه 8
- قرآن 9
- سنت 10
- عقل 11
- اجماع 11
- درس سوم: تاریخچه مختصر 13
- درس چهارم: مسائل علم اصول 17
- اشاره 17
- حجیت ظواهر کتاب 18
- ظواهر سنت 19
- خبر واحد 19
- تعادل و تراجیح 20
- درس پنجم: مسائل مشترک کتاب و سنت 22
- اشاره 22
- مبحث اوامر 23
- مبحث نواهی 24
- مبحث عام و خاص 24
- مطلق و مقید 25
- مبحث مفاهیم 26
- مجمل و مبیّن 27
- ناسخ و منسوخ 27
- اجماع 28
- درس ششم: اجماع و عقل 28
- عقل 29
- اجماع محصَّل و اجماع منقول 29
- درس هفتم: اصول عملیّه 33
- اشاره 33
- چهار اصل عملی 34
- بخش دوم: فقه 37
- اشاره 37
- درس اول: علم فقه 38
- اشاره 38
- کلمه فقه در قرآن و حدیث 39
- حکم تکلیفی و حکم وضعی 40
- کلمه «فقه» در اصطلاح علما 40
- تعبّدی و توصّلی 41
- عینی و کفائی 41
- تعیینی و تخییری 42
- نفسی و مقدِّمی 42
- اشاره 43
- درس دوم: تاریخچه فقه و فقهاء (1) 43
- فقهای شیعه 44
- درس سوم: تاریخچۀ فقه و فقهاء (2) 48
- درس چهارم: تاریخچۀ فقه و فقهاء (3) 55
- اشاره 61
- درس پنجم: تاریخچۀ فقه و فقهاء (4) 61
- خلاصه و بررسی 64
- درس ششم: ابواب و رئوس مسائل فقه (1): عبادات 67
- اشاره 67
- عبادات 69
- درس هفتم: ابواب و رئوس مسائل فقه (2): عقود 74
- درس هشتم: ابواب و رئوس مسائل فقه (3): ایقاعات 81
- درس نهم و دهم: ابواب و رئوس مسائل فقه (4): احکام 86
- اشاره 94
- درس یازدهم: تنوع مسائل فقه 94
- تقسیمات 96
- الهامی از شیخ الطائفه 99
- اشاره 99
- روح اسلامی 100
- فقاهت و اجتهاد 101
- رستاخیز علمی اسلامی 102
- کتاب و سنت از دیدگاه فقهای اسلامی 103
- مسأله قیاس 106
- جامد فکرها 110
- اجتهاد در عصر ائمه 110
- اجتهاد از نظر مستشرقین 112
- اجتهاد و حریت 113
- حریت شیخ طوسی 113
- شجاعت ادبی 114
- بهره و سهم ما 115
- اشاره 117
- مزایا و خدمات مرحوم آیه الله بروجردی 117
- روش فقهی 119
- وحدت اسلامی 124
- اسلام در دنیای خارج 125
- همکاری دین و علم 126
- دفتر و حساب 127
- اجتهاد چیست؟ 130
- اشاره 130
- اصل اجتهاد در اسلام 130
- اجتهادِ ممنوع 131
- اجتهادِ مشروع 133
- پیدایش اخباریگری در شیعه 135
- مبارزه با اخباریگری 137
- یک نمونه از دو طرز تفکر 138
- تقلیدِ ممنوع 140
- حدیث امام صادق علیه السلام دربارۀ تقلیدِ ممنوع 141
- اندیشۀ عوامانۀ کریّت و اعتصام علما 143
- تقلیدِ مشروع 145
- چرا تقلید میّت جایز نیست؟ 146
- تأثیر جهان بینی فقیه در فتواهایش 148
- یک پیشنهاد مهم 149
- ادراک ضرورتها 149
- تقسیم کار تخصصی در علوم 150
- تکامل هزار سالۀ فقه 150
- شورای فقهی 151
- اشاره 154
- امر به معروف و نهی از منکر 154
- مسائلی که فقها طرح می کنند 154
- حِسبه و احتساب در تاریخ اسلام 156
- قلمرو دایره احتساب 159
- قداست و احترام احتساب 160
- امر به معروف، خارج از دایره احتساب 160
- توصیه و تأکید اسلام 161
- سعۀ نظریات اصلاحی مسلمین در گذشته 161
- وضع امر به معروف در دوره های اخیر 163
- علت بی تفاوتی مردم در اصلاحات 163
- اصل فراموش شده 164
- اصل «پند یا بند» 165
- راه اخلاص و عمل 165
- عمل جمعی و گروهی 169
- انتظار بیش از حد از زبان و گوش 169
- منطق یا تعبّد 170
- جنگ با اهل کتاب 176
- اشاره 176
- جهاد 176
- اشاره 177
- قاعدۀ مطلق و مقید 177
- 1. جنگ با اهل کتاب مطلق است یا مقید؟ 177
- 2. آیا با همۀ اهل کتاب می توان جنگید؟ 178
- مطلق و مقید در آیات جهاد 178
- 3. «جزیه» چیست؟ 179
- 4. معنی «صٰاغِرُونَ» 180
- فلسفه و هدف جهاد 180
- آیا میان جزیره العرب و غیر جزیره العرب فرق است؟ 181
- تفاوت میان مشرک و غیر مشرک 181
- جهاد و آزادی عقیده 181
- چگونگی جنگ 182
- جنگ یا تجاوز؟ 182
- نخستین سؤال: مشروعیت جنگ 182
- پیمان با کفار 182
- صلح غیر از تسلیم است 183
- جنگ دفاعی 183
- فرق اسلام و مسیحیت 184
- اسلام و صلح 185
- شرایط جنگ 185
- مسلمین در مکه 186
- اشاره 189
- انتقاد مسیحیت بر اسلام 189
- دفاع یا تجاوز؟ 189
- تجاوز بد است نه جنگ، و هر جنگی تجاوز نیست 190
- صلح، نه تسلیم و تحمل ذلت 190
- آیات مطلق دربارۀ جهاد 191
- قاعدۀ حمل مطلق بر مقید 192
- آیات مقید 193
- مبارزه با اختناق 194
- به کمک مظلوم شتافتن 194
- آیا تقاضای کمک لازم است؟ 195
- جنگهای صدر اسلام 195
- لا اکْراهَ فِی الدّین 196
- حمل مطلق بر مقید 196
- صلح و سازش 199
- ماهیت جهاد دفاع است 201
- اشاره 201
- حقوق انسانیت 202
- انواع دفاع 202
- دفاع از حقوق انسانی از دفاع از حقوق فردی و قومی مقدستر است 202
- مقدسترین دفاعها 203
- نزاع، صغروی است نه کبروی 204
- امر به معروف مصداق دفاع از حقوق انسانی است 204
- دفاع از آزادی، امروز هم مقدس است 205
- آیا توحید، حق شخصی است یا حق عمومی؟ 205
- اموری که طبعاً اجبار بردار نیست 206
- تربیت اجبار بردار نیست 206
- ایمان زوربردار نیست 207
- آزادی را می شود به زور داد ولی ایمان و آزادگی و آزادیخواهی را، نه 207
- جنگ برای آزادی دعوت و رفع مانع از تبلیغ 209
- جنگ برای رفع مانع از ایمان و توحید 209
- مقیاس حقوق شخصی و حقوق عمومی 210
- آزادی فکر یا آزادی عقیده 212
- نتیجه 213
- اشاره 213
- آیا آیات جهاد ناسخ و منسوخند؟ 214
- اصل «ما مِنْ عامٍّ الّا وَ قَدْ خُصَّ» 216
- دفاع از ارزشهای انسانی 218
- آزادی «عقیده» یا «تفکر»؟ 219
- جزیه 220
- آیا جزیه پاداش است یا کیفر؟ 221
- 1 مسئلۀ ربا و بانک 224
- اشاره 224
- فرق امانت و قرض 224
- دو نوع ربا 226
- انواع قرض 228
- قرض ربوی از نظر طبیعت حقوقی 229
- آیا سرمایه تولید سود می کند؟ 230
- ربا در قرآن و حدیث 232
- پرسش و پاسخ 237
- اشاره 244
- آثار مالکیت 244
- 2 مسئلۀ ربا و بانک 244
- تعریف قرض 246
- سفته 248
- ربای معاملی 250
- مکیل و موزون خصوصیت ندارد 252
- بیع دَیْن 253
- تعهد در مقابل بانک 254
- سفتۀ صوری 255
- وام سرمایه گذاری و راه حل آن 256
- پرسش و پاسخ 257
- 3 مسئلۀ ربا و بانک 263
- اشاره 263
- بانک یک رابط است 264
- فلسفۀ حرمت ربا 265
- نظریۀ اول: سرمایه نمی تواند تولید سود کند 266
- نظریه دوم: ربا قرض است و قرض نمی تواند سود داشته باشد 267
- نظریه سوم: پول چون ارزش قراردادی دارد نمی تواند سود داشته باشد 268
- نظریۀ صحیح 269
- 1. اجاره 269
- ماده نقض ها: 269
- 2. نسیه 270
- نظارت بر نرخها 274
- نسیه ناشی از آزادی فروشنده است در تعیین قیمت 276
- راه حل ها- ملی کردن بانکها 277
- بیان فقهی 280
- راه حل های دیگر: مضاربه، قرض الحسنه، پیش فروش 282
- آیا وام بستانکاران یک ضرورت است؟ 283
- پرسش و پاسخ 284
- یادداشتهایی از استاد شهید بر جزوۀ آقای مهندس طاهری 285
- اشاره 290
- 4 مسئلۀ ربا و بانک 290
- آیا دولت می تواند مالک باشد؟ 293
- حساب جاری 295
- سپرده و پس انداز 296
- جوایز بانکی 297
- اعانت به اثم 298
- مسئلۀ بیمه 306
- عقد و ایقاع 306
- اشاره 306
- مقدمه «1» 306
- 1 مسئلۀ بیمه 306
- ایجاب و قبول 307
- آیا ایجاب و قبول برای عقد، ضروری است؟ 308
- عقد و معاوضه 308
- سه نوع معامله 312
- بیمه و قمار 312
- پرسش و پاسخ 313
- 2 مسئلۀ بیمه 316
- اشاره 316
- آیا هر معاملۀ صحیحی باید داخل در یکی از ابواب فقه باشد؟ 317
- شرایط و موانع عمومی معاملات 318
- عقد لازم و عقد جایز 320
- آیا بیمه عقد لازم است یا جایز؟ 320
- بیمه و ضمان 321
- تفاوت ضمان در فقه شیعه و فقه اهل تسنن 321
- ضمانت در مقابل پول 322
- بیمه یک معاملۀ مستقل است 323
- ضمان عهده و ضمان دَرَک 323
- آیا بیمه معاملۀ معلومی است؟ 324
- زمان بیمه 325
- اقسام بیمه 326
- بیمۀ عمر 326
- بیمۀ مسئولیت یا بیمۀ شخص ثالث 328
- پرسش و پاسخ 330
- دیه بر عاقله است 335
- 3 مسئلۀ بیمه 335
- اشاره 335
- ضمان جریره 337
- غاصب ضامن است 339
- ید امین 340
- عقد فاسد 340
- بیمۀ شخص ثالث 341
- مسأله اتلاف 341
- مباشرت و تسبیب 342
- خسارت در دماء 343
- خسارت در اموال 344
- اخّاذی ظالم 344
- اگر واسطه انسان نباشد 345
- مسأله اقوائیّت 347
- پرسش و پاسخ 348
- مقدمه: نظری به اقتصاد اسلامی 352
- اشاره 352
- دوگونه پیوند اسلام با اقتصاد 353
- نظر اسلام راجع به ثروت 353
- اقتصاد سالم 356
- اقتصاد چیست؟ 360
- تعریف اقتصاد و مفاهیم اقتصادی 360
- تولید 362
- تأثیر روابط طبیعی و روابط قراردادی در یکدیگر 363
- دو نوع رابطه 363
- مبادله 364
- ارزش 365
- پول 365
- مراحل زندگی اجتماعی و اقتصادی 365
- علم اقتصاد 366
- ثروت یا مال 373
- اشاره 375
- مالکیت از نظر فلسفی 375
- مالکیت از نظر فلسفی 376
- ارزش 382
- اشاره 382
- ارزش 383
- ارزش اضافی 407
- اشاره 407
- ارزش اضافی 408
- اشاره 420
- سرمایه داری و سوسیالیسم از دیدگاه اسلام 420
- اشاره 421
- سرمایه داری و سوسیالیسم از دیدگاه اسلام 421
- مشخّص اصلی سرمایه داری 436
- مرز اشتراک اسلام و سوسیالیسم 440
- شرکت از نظر فقه اسلام 444
- رساله های اقتصادی 446
- اشاره 446
- مالکیت زمین از نظر اسلام 447
- اشاره 447
- انفال 450
- مالکیت فردی 452
- مسأله ارث 453
- سوسیالیسم 463
- اشاره 463
- هنر مارکس 479
- سوسیالیسم و مالکیت فردی 480
- یادداشت اسلام و اقتصاد نظری به نظام اقتصادی اسلام 482
- اشاره 482
- اشاره 483
- یادداشت اسلام و اقتصاد 483
- مسأله اضطرار 491
- مشخصات سرمایه داری 495
- مشخصات سوسیالیسم 498
- روش اقتصادی اسلام 501
- قرآن و اقتصاد 505
- پول و مال 507
- یادداشت نظری به نظام اقتصادی اسلام 509
به کمک مظلوم شتافتن
مقدمه ای برای این آیه و آیه دیگر برایتان عرض بکنم، و آن این است: گفتیم که ممکن است اجازه جهاد به صورت مقید باشد؛ مقید به چه؟ یک قیدش این است که طرف در حال تجاوز
باشد، دارد به شما هجوم می آورد، چون او با شما می جنگد شما با او بجنگید.
آیا قید منحصر به همین است که طرف بخواهد با ما بجنگد؟ یا یک چیز دیگر هم هست؟ آن چیز دیگر این است که ممکن است طرف با ما نخواهد بجنگد ولی مرتکب یک ظلم فاحش نسبت به یک عده افراد انسانها شده است و ما قدرت داریم آن انسانهای دیگر را که تحت تجاوز قرار گرفته اند نجات بدهیم، اگر نجات ندهیم در واقع به ظلم این ظالم نسبت به آن مظلوم کمک کرده ایم. ما در جایی که هستیم کسی به ما تجاوزی نکرده ولی یک عده از مردم دیگر که ممکن است مسلمان باشند و ممکن است مسلمان هم نباشند تحت تجاوز قرار گرفته اند (اگر مسلمان باشند مثل جریان فلسطینی ها که اسرائیلی ها آنها را از خانه هایشان آواره کرده اند، اموالشان را برده اند، انواع ظلمها نسبت به آنها مرتکب شده اند ولی فعلًا به ما که کاری ندارند) آیا برای ما جایز است که به کمک این مظلومهای مسلمان بشتابیم برای نجات دادن آنها؟.
بله این هم جایز است بلکه واجب است، این هم یک امر ابتدایی نیست، این هم به کمک مظلوم شتافتن است برای نجات دادن از دست ظلم، بالخصوص که آن مظلوم مسلمان باشد.
مبارزه با اختناق
و اما اگر آن مظلوم غیر مسلمان باشد، دوگونه است: یک وقت است آن ظالم مردم را در حصاری قرار داده است که مانع نشر دعوت اسلام است. اسلام به خودش حق می دهد که دعوتش را در جهان منتشر کند ولی اگر دعوتش بخواهد منتشر بشود فرع بر این است که آزادی برای نشر دعوت داشته باشد
که بتواند برود دعوت خودش را منتشر کند.
شما دولتی را در نظر بگیرید که مانع است از اینکه مسلمین صدای اسلام را به توده مردم برسانند، می گوید تو حق نداری حرفت را بزنی، من نمی گذارم. در اینجا