فقه و حقوق جلد20 صفحه 215

با یکدیگر می خوانیم می بینیم که در مجموع می گوید به این دلیل با این مشرکان بجنگید که اینها به هیچ اصل انسانی، به وفای به عهد- که یک امر فطری و وجدانی است و حتی اگر یک قومی قانون هم نداشته باشند به حکم فطرتشان درک می کنند که به پیمان باید وفادار بود- پایبند نیستند، اگر با آنها پیمان هم ببندید و فرصت ببینند نقض می کنند، اینها هر لحظه فرصت پیدا کنند که شما را محو و نابود کنند محو و نابود می کنند. حالا اینجا عقل چه می گوید؟ آیا می گوید اگر شما دربارۀ قومی قرائنی به دست آوردید که اینها درصدد هستند که در اولین فرصت شما را از بین ببرند صبر کن که او اول تو را از بین ببرد بعد تو او را از بین ببر! اگر ما صبر کنیم او ما را از بین می برد. امروز هم در دنیا حمله ای را که مبتنی بر قرائن قطعی می باشد که حمله کننده تشخیص داشته باشد که آن طرف تصمیم دارد حمله کند و این پیشدستی کند و به او حمله کند، همه می گویند جایز است، کار صحیحی کرده؛ نمی گویند درست است که تو می دانستی و خبرهای قطعی به تو رسیده بود که مثلًا در فلان روز دشمن حمله می کند ولی تو حق نداشتی امروز حمله کنی، تو باید صبر می کردی

و دستها را روی همدیگر می گذاشتی تا حمله اش را بکند بعد تو حمله کنی!.

قرآن در همین آیات سوره برائت که شدیدترین آیات قرآن در موضوع جهاد است می گوید:

کَیْفَ وَ إِنْ یَظْهَرُوا عَلَیْکُمْ لٰا یَرْقُبُوا فِیکُمْ إِلًّا وَ لٰا ذِمَّهً یُرْضُونَکُمْ بِأَفْوٰاهِهِمْ وَ تَأْبیٰ قُلُوبُهُمْ «1».

می گوید اینها اگر فرصت پیدا کنند، به هیچ پیمانی و به هیچ تعهدی وفادار نیستند، هرچه که می گویند به زبان می گویند و دلشان بر خلاف است. بنابراین، این آیات چنان هم مطلق نیست که شما گمان کردید. در واقع می گوید در این زمینه که شما احساس خطر از ناحیه دشمن می کنید، دیگر در اینجا دست روی دست گذاشتن و تأخیر انداختنِ کار غلط است. بنابراین این آیات بر ضد آن آیات نیست تا ما این را ناسخ بدانیم. این یک مطلب و یک دلیل بر اینکه این آیات ناسخ نیست.