فقه و حقوق جلد20 صفحه 218

دفاع از ارزشهای انسانی

بنابراین قرآن جهاد را منحصراً و منحصراً نوعی دفاع می داند و تنها در مورد یک تجاوزی که وقوع پیدا کرده باشد اجازه می دهد. ولی در جلسه پیش گفتیم نمی توان جهاد برای بسط ارزشهای انسانی را و لو در خطر نیفتاده باشد محکوم کرد؛ و نیز گفتیم مسأله تجاوز مفهوم عامّی است، یعنی تجاوز لازم نیست تجاوز به جان انسان باشد، لازم نیست به مال باشد، لازم نیست تجاوز به ناموس باشد، لازم نیست تجاوز به سرزمین باشد، حتی لازم نیست تجاوز به استقلال باشد، لازم نیست تجاوز به آزادی باشد، اگر یک قوم به ارزشهایی که آن ارزشها ارزش انسانی به شمار می رود تجاوز کند باز تجاوز است.

می خواهم برایتان یک مثال ساده ای عرض بکنم: در زمان ما مساعی زیادی به کار برده می شود برای اینکه ریشه بعضی از بیماریها کنده بشود. هنوز علل اساسی بعضی از بیماریها مثل سرطان کشف نشده و قهراً راه علاج و چاره هنوز به دست نیامده است. ولی فعلًا یک سلسله داروهایی هست که مردم از این داروها برای مدت موقت و برای تأخیر اثر این بیماریها هم که شده استفاده می کنند. اگر ما فرض کنیم که مؤسسه ای علاج یک بیماری را کشف کرد و آن مؤسساتی که از وجود این بیماری استفاده می کنند و آن کارخانه هایی که داروهایی می سازند که فقط برای این بیماری به درد می خورد و اگر

این بیماری نباشد آنها چه بسا میلیونها یا میلیاردها دلار صدمه می خورند اینها برای اینکه بازارشان از میان نرود و خراب نشود بخواهند این کشفی که برای انسانها این قدر عزیز است از بین ببرند، افرادش را از بین ببرند، فرمولهای کشف شده را از بین ببرند که کسی نفهمد چنین چیزی هست، حال آیا باید از یک چنین ارزش انسانی دفاع کرد یا نه؟ آیا ما می توانیم بگوییم: به جان ما و به مال ما که کسی حمله نکرده، به ناموس ما و به استقلال ما و به سرزمین ما که کسی کاری نداشته، یک بابایی در یک گوشه دنیا یک کشفی کرده، یک بابای دیگر هم دارد آنها را از بین می برد، به من چه؟ اینجا جای «به من چه» نیست، اینجا یک ارزش انسانی است که در معرض خطر قرار گرفته است، تجاوز به یکی از ارزشهای انسانی صورت گرفته است. بنابراین ما اگر اینجا در مقام معارضه و جنگ برآییم آیا متجاوزیم؟ نه، نیستیم، بلکه بر ضد تجاوز قیام کرده و با متجاوز جنگیده ایم.