فقه و حقوق جلد20 صفحه 221

مالیات دادن غیر از باج گرفتن است. خود مسلمین نیز باید انواعی مالیات بدهند.

چیزی که هست شکل مالیات اهل کتاب با مالیاتی که مسلمین می پردازند فرق می کند. ولی این نظر نظری است که متکی بر یک دلیل نیست. بعد هم ما به لغت کار نداریم، ریشه لغوی اش هرچه می خواهد باشد ما باید از روی احکامی که اسلام در مورد جزیه وضع کرده است ببینیم ماهیت آن چیست؟

آیا جزیه پاداش است یا کیفر؟

به عبارت دیگر ما باید ببینیم اسلام که جزیه می گیرد، به شکل پاداش می گیرد یا به شکل باج؟ اگر در مقابل جزیه تعهدی می سپارد و خدمتی به آنها می کند پس پاداش است، اما اگر بدون هیچ پاداشی پول می گیرد باج است. یک وقت است اسلام می گوید از اهل کتاب جزیه بگیرید ولی در مقابلش هم هیچ

تعهدی ندهید، فقط پول از آنها بگیرید، پول بگیرید برای اینکه با آنها نمی جنگید. این همان باج است. باج گرفتن یعنی حق زور گرفتن، یعنی اینکه یک زورمند به کم زورتر از خود می گوید فلان مبلغ بده تا مزاحم تو نشوم، از سر راهت برخیزم، امنیتت را سلب نکنم. یک وقت می گوید تعهدی در مقابل شما می کنم و در مقابل این تعهد جزیه می گیرم. مفهوم جزیه در این صورت پاداش است، می خواهد لغت عربی باشد یا فارسی. ما به خود ماده قانون باید توجه کنیم.

ما وقتی که وارد ماهیت قانون می شویم می بینیم که جزیه برای آن عده از اهل کتاب است که در ظلّ دولت اسلامی زندگی می کنند، رعیت دولت اسلامی هستند.

دولت اسلامی وظایفی بر عهده ملت خودش دارد و یک تعهداتی در برابر آنها.

وظایف این است که اولًا باید مالیاتهایی بدهند که بودجه دولت اسلامی اداره بشود.

آن مالیاتها اعم است از آنچه که به عنوان زکات گرفته می شود و آن چیزهایی که به عناوین دیگری گرفته می شود. به عنوان مثال، خراج یا مقاسمه یا مالیاتی که دولت اسلامی طبق مصالح اسلامی وضع می کند باید مردم بدهند و اگر ندهند قهراً دولت اسلامی مختل می ماند. هیچ دولتی نیست که بودجه نداشته باشد و قسمتی یا تمام بودجه خود را به شکلی از مردم نگیرد. دولت بودجه می خواهد، بودجه هم باید از همین مالیاتهای مستقیم یا غیر مستقیم وصول شود. و ثانیاً مردم باید تعهداتی از نظر سربازی و فداکاری در برابر دولت داشته باشند. ممکن است خطری پیش بیاید،