فقه و حقوق جلد20 صفحه 284

چندین برابر و به زیان مصرف کننده. کسی که به صورت یک بستانکار احتیاج به وام بانکی دارد، این وام را برای چه می خواهد؟ برای اینکه این معاملات بیهوده را که زیانش متوجه مصرف کننده است زیاد کند. فعالیت اقتصادی در بازار زیاد است ولی اکثرش به نفع خود سرمایه دارهاست که با یکدیگر معامله می کنند. نتیجه اش این است که یک فرشی که مثلًا در کاشان تهیه می شود و برای تولیدکنندۀ اصلی- که آن کارگر و صاحب مواد اولیۀ آن است- شاید متری 50 تومان هم درآمد نداشته باشد، در اثر اینکه آن سرمایه داری که کارخانۀ قالی بافی را تولید کرده مقداری بر قیمت آن می افزاید و مقدار بیشتری در اثر گردش در بازار بر قیمت آن افزوده می شود، به قیمت مثلًا متری هزار تومان به دست مصرف کننده می رسد. باید حساب کرد که وام بستانکاران که فقط مورد احتیاج بازرگانان است نه مورد احتیاج کسانی که طرح کشاورزی یا صنعتی دارند، آیا یک امر ضروری هست که بعد ما دنبال راه حلش برویم یا نه؟ به نظر من این وام یک امر چندان ضروری نیست. کسی که جنسش را نسیه فروخته، سودش را بعد می برد. چه لزومی دارد که حتماً یک معاملۀ بیهوده هم ایجاد کند؟!.

عرایض من در اینجا پایان پذیرفت.

پرسش و پاسخ

سؤال: کارهایی نظیر طبابت چه صورتی دارند؟ آیا بیع هستند یا چیز دیگر؟ و در طبابت، پولی که بیمار می دهد در ازای چیست؟.

جواب: این گونه کارها اجاره است، اجیر شدن است. در باب اجاره،

این نکته را متعرض هستند. اجیر شدن دو نوع است. یک وقت کسی اجیر می شود به این صورت که در یک مدت معین کار خودش را به طور مطلق در اختیار شخصی قرار می دهد. در این مدت، اختیار با آن شخص است که از او کار بخواهد. ممکن است کارش محدود باشد و ممکن است چند کار باشد؛ بگوید تو در این یک شبانه روز اجیر من هستی؛ در این مدت، از این نوع کارها- ممکن است مشخص هم نباشد- هرکدام را از تو خواستم انجام بده. او فقط باید آماده برای این کار باشد و اگر یک شبانه روز بگذرد و از او کار نگیرد او مزدش را باید بگیرد، چون می گوید من خودم را و وقت خودم را در اختیار تو قرار دادم در مقابل این مقدار پول؛ تو استفاده