فقه و حقوق جلد20 صفحه 315

مسئول است یا مسئول نیست؟ در اینجا فقها مسأله تسبیب و مباشرت را طرح می کنند، می گویند در باب ضمان یک وقت انسان ضامن چیزی است که بالمباشره مرتکب شده و یک وقت ضامن چیزی است که بالتسبیب مرتکب شده یعنی در قضیه سببیت دارد. آن وقت راجع به سببیت بحثهایی دارند که من باید با حضور ذهن بیشتری بحث بکنم، ببینیم که بیمۀ مسئولیت تا چه حدود با موازینی که فقها گفته اند تطبیق داده می شود.

مسأله اجباری بودن بیمۀ شخص ثالث که کسی دلش نمی خواهد بیمه کند ولی دولت مجبور می کند، مسأله علی حده است و به ماهیت بیمه مربوط نیست. در ازدواج اجباری هم این مسأله هست، مسأله اجبار است.

سؤال: بسیاری از مؤسسات فنی، تأسیسات یک ساختمان را برای مدت یک سال گارانتی می کنند. می گویند ما در سال فلان مبلغ می گیریم، هر عیبی در تأسیسات شما پیدا شد آن را رفع می کنیم. ممکن است در تمام سال هیچ عیبی بروز نکند و ممکن است بیش از آنچه آن مؤسسه دریافت کرده، برایش خرج ایجاد شود. یا بعضی از مؤسسات مشاور حقوقی با شرکتها

قرارداد می بندند که ما در سال وکالت تمام دعواهای شما را می پذیریم و در مقابل فلان مبلغ می گیریم. هیچ معامله ای هم صورت نمی گیرد. آیا اینها همان بیمه است؟.

جواب: اولی عین بیمه است اما آنچه که راجع به وکیل دادگستری گفتید، در باب اجیر گرفتن است. انسان وقتی که کسی را اجیر می کند معنایش این نیست که تمام وقت از او استفاده کند، بلکه ممکن است کسی را اجیر کند برای اینکه اگر کاری برایش پیش آمد آن کار را انجام دهد. مثلًا اگر شما کلفتی در خانه داشته باشید ماهانه پولی به او می دهید برای اینکه هر وقت کار داشتید به او مراجعه کنید. ممکن است یک ماه هم با او کار نداشته باشید. این داخل در باب اجاره می شود.

- در این صورت وقت او را می گیریم.

نه، ممکن است شما او را به این صورت استخدام کنید که ما هر وقت کار داشتیم می آییم سراغت.