فقه و حقوق جلد20 صفحه 322

است. ضمان تا آنجا که ضمان دین است، با بیمه هیچ ارتباطی پیدا نمی کند. ضمان دین ربطی به بیمه ندارد.

مسأله دیگری در باب ضمان مطرح است به نام ضمان عین مغصوب. شخصی مال کسی را غصب کرده و عین مال هم اکنون نزد غاصب یا طرف دعوا موجود است.

شخص سومی می آید ضامن آن عین می شود، به صاحب مال می گوید از این پس من ضامن مال تو هستم. در اینجا معنی ضمان این است که اگر تلفی بر این مال وارد شد من عوضش را می دهم. تاکنون که مال نزد غاصب بوده ضامن و عهده دار، خود غاصب بوده است؛ یعنی اگر این مال تلف می شد او می بایست عوضش را بپردازد.

ولی وقتی که ضامن پیدا شد و گفت من ضامن هستم، یعنی از این ساعت اگر مال تو تلف شد من عهده دار آن هستم. این را می گویند ضمان عین مغصوبه. البته ضمان عین مغصوبه یک مسأله مورد اتفاقی نیست که حتماً درست باشد.

از آن بالاتر مسأله ضمان عین است که مغصوب هم نباشد- از اینجا بحث کم کم وارد بیمه می شود- یعنی کسی ضامن عین مال شخصی که در نزد خود آن شخص است بشود؛ بگوید من از این ساعت ضامن مال تو هستم که اگر خسارتی بر آن وارد شد یا بکلی تلف شد،

عوضش را بدهم. آیا این درست است؟

ضمانت در مقابل پول

مطلب دیگر اینکه ضمانهایی که ما داریم ضمان به عوض نیست، یعنی ضامن در مقابل ضمان خود پول نمی گیرد. آن وقت این مسأله در باب ضمان مطرح می شود که ضمان به عوض چگونه است؟ آیا ضامن می تواند در مقابل ضمان خود یک پولی هم از کسی که به نفع او ضمانت کرده بگیرد یا نه؟ اگر گفتیم ضمان عین درست است و عوض گرفتن در ضمان هم درست است، یعنی اگر گفتیم ادلۀ ضمان شامل اینها می شود، در آن صورت بیمه نوعی از ضمان می شود. لااقل بیمه های اشیاء این طور است چون بیمۀ اشیاء معنایش این است که شخص، ضامن مال شما که در اختیار خودتان است می شود که اگر خسارتی بر آن وارد شد یا تلف شد عهده دار خسارت یا تلف آن باشد ولی در مقابل این ضمان پولی هم می گیرد.