فقه و حقوق جلد20 صفحه 348

شود، آیا صاحب دیوار ضامن است یا نه؟ بله، ضامن است. این مسأله به نوع دیگر خیلی مورد ابتلاست. خانه هایی که افراد به اجاره می دهند اگر کهنه و فرسوده باشد یعنی در مظانِّ خرابی باشد و احتمال سقوط داشته باشد و بعد سقوط کند بر سر مستأجر یا احیاناً بر سر فرد دیگری که آنجا بوده و به هر حال مالی یا جانی تلف شود، اینجا مالک ضامن است. در این مورد، هم شرعاً ضامن است و هم اینکه علاوه بر

آن، ذمّه ای دارد که باید بپردازد. از این مسائل زیاد اتفاق می افتد که خانه های کهنۀ به اصطلاح کلنگی را اجاره می دهند. مثلًا احتیاج به کاهگل دارد، کاهگل نمی کنند بعد باران می آید و چکه می کند و بعد هم خراب می شود و خسارتها وارد می آید. در این طور مواقع آن مالک اصلی ضامن است. یا مثلًا حمّالی که بار بر پشت دارد به دیواری تکیه می دهد و دیوار خراب شود. در این مورد می گویند اگر واقعاً وضع دیوار طوری بوده که دنبال بهانه ای بوده تا خراب شود، صاحب آن ضامن است. اما اگر وضع دیوار اینچنین نبوده ولی تکیۀ او تکیه ای بوده که اصولًا خراب کننده بوده، آن کسی که این کار را کرده ضامن است. یا شخصی حیوانش را رها می کند و این حیوان می رود در جای دیگر خسارت به بار می آورد.

آیا او ضامن است یا نه؟ و مثالهای متعدد دیگر. ضابطه در همۀ اینها این است که عرفاً صدق کند که این شخص منشأ اتلاف شده. این یک قاعده کلی است. و در جایی که یک انسان دیگر دخالت دارد، ضابطه این است که از دو انسانِ مسبّب و انسانِ سبب کدامیک دخالتشان اقویٰ تشخیص داده می شود و کدامیک ضعیفتر.

پرسش و پاسخ

سؤال: گاهی می شود که می دانیم شخصی گناهی نکرده. فرض کنید از طرف کسی تهدید می شود که اگر این فرد را اعدام نکنی خودت را اعدام می کنیم یا حتی تهدید هم نمی شود. در اینجا چطور خواهد بود؟.

جواب: به هر صورت که باشد او چنین حقی ندارد. گفتیم در دماء، تهدید هم اثر ندارد و حتی اگر بگویند خودت را می کشیم، نباید قبول کند.

سؤال: فرض کنید که فردی مأمور

تشکیلات قضایی است، یعنی در تشکیلات اجرایی آن نقش دارد و باید فردی را که جنایت کرده و قانوناً محکوم به اعدام است اعدام کند. آیا این مأمور اعدام وظیفه دارد که راجع