فقه و حقوق جلد20 صفحه 419

ارزش جدید (محصول) نمی باشند، درست است، ولی نیروی کار هم اینچنین است «1»؛ و اگر مقصود این است که عملًا دخالتی در ایجاد ارزش ندارند، انکار یک امر بدیهی است. همان طور که در گذشته گفتیم محصول جدید مولود پدر و مادر بالاشتراک هستند. فرضیه بالا نظیر فرضیه کسانی است که می گویند فرزند فقط مولود پدر است و مادر ظرفی بیش نیست.

صفحه 61:

آن قسمت از سرمایه را که برای تهیه ابزار کار و مواد اولیه و کمکی به کار برده می شود، چون در جریان تولید، کمیت خود را تغییر نمی دهد یعنی ارزش آن افزوده نمی گردد «سرمایه ثابت» می نامند. قسمت دیگر که برای خریداری نیروی کار است، چون در جریان تولید، کمیت آن تغییر می یابد «سرمایه متغیر» نامیده می شود.

مطابق آنچه ما گفتیم که ارزش اضافی مولود افزار کار و نیروی کار هر دوتاست، پس هر دو سرمایۀ متغیرند و سرمایۀ ثابت نداریم. فرقی میان پولی که صرف خرید افزار می شود با پولی که صرف مزد می شود نیست.

-1

ممکن است کارخانه ای ایجاد گردد که احتیاج به کارگر به هیچ وجه نداشته باشد و تمام کارها را کارخانه انجام دهد، پس احتیاجی در تولید به کارگر نباشد.