فقه و حقوق جلد20 صفحه 43

درس دوم: تاریخچه فقه و فقهاء (1)

اشاره

همچنانکه در درسهای پیش یادآوری کرده ایم یکی از مقدمات آشنایی با یک علم این است که شخصیتها و صاحب نظران معروف آن علم که عقاید و آرائشان در آن علم مورد توجه است و همچنین تألیفات و آثار و کتب مهمی که در آن علم نگاشته شده است و مورد استناد و نقل واقع می گردد مورد شناسایی قرار گیرد.

علم فقه- یعنی فقه مدوّن که در آن کتاب تدوین و تألیف شده است و آن کتب هم اکنون نیز موجود است- سابقه هزار و صدساله دارد؛ یعنی از یازده قرن پیش تا کنون بدون وقفه حوزه های تدریسی فقهی برقرار بوده است؛ استادان، شاگردانی تربیت کرده اند و آن شاگردان به نوبه خود شاگردان دیگری تربیت

کرده اند تا عصر حاضر، و این رابطه استاد و شاگردی قطع نشده است.

البته علوم دیگر مانند فلسفه، منطق، ریاضیات، طب سابقه بیشتری دارند و کتابهایی از زمانهای دورتر در این علوم در دست است، ولی در هیچ یک از آن علوم شاید نتوان اینچنین حیات متسلسل و متداومی که بدون وقفه و لا ینقطع رابطه استاد و شاگردی در آن محفوظ باشد نشان داد. فرضاً هم در علم دیگری وجود داشته باشد منحصر به جهان اسلام است؛ یعنی تنها در جهان اسلام است که علوم، سابقه حیاتی متسلسل و منظم هزار ساله و بیشتر دارند که وقفه ای در بین حاصل نشده