فقه و حقوق جلد20 صفحه 499

یو. هماهنگی آزادانه کوششها.

یز. مالکیت اجتماعی.

اگر درست دقت کنیم می بینیم کار عمده سوسیالیستها انتقاداتی است که بر روش سرمایه داری

دارند، و اما آنچه خودشان به عنوان راه حل پیشنهاد کرده اند از یک مطلب تجاوز نمی کند:

الف «1».

ب. سلب مالکیت فردی مطلق.

ج. از بین بردن ارزش پول.

و یا سه مطلب: یکی سلب مالکیت از سرمایه یعنی ابزار تولید، و دیگری ابطال ارث، سوم [جلوگیری از] تجارت آزاد. می گویند اگر این کار بشود کارهای زیر صورت می گیرد:

الف. قدرت اقتصادی به عموم منتقل می شود.

ب. هدف تولید منافع عموم خواهد بود نه امور تجملی یا مخرب.

ج. رژیم تولیدی سرمایه داری و نظام کارگر و کارفرما از میان می رود و استثمار طرد می شود.

د. تفاوت طبقاتی مطلقاً از بین می رود یا به حد اقل می رسد. اگر سلب مالکیت به طور کلی بشود تفاوت بکلی از میان می رود اما اگر از ابزار تولید شود به حد اقل نزول پیدا می کند.

ه. رباخواری نیز از میان می رود. با سلب مالکیت فردی به طور مطلق که خیلی واضح است؛ و با سلب مالکیت از وسائل انتاج، ربای انتاجی از بین می رود اما ربای استهلاکی مادامی که تعاون در اجتماع نباشد از میان نمی رود.

و. موضوع تشکیل تراستها و کارتلها و استثمار طبقه تولیدکننده و طبقه مصرف کننده از میان می رود.

ز. هم استثمار تولیدکننده به واسطه سلب مالکیت از ابزار تولید و هم استثمار مصرف کننده به واسطه جلوگیری از تجارت آزاد از بین می رود.