فقه و حقوق جلد20 صفحه 74

درس هفتم: ابواب و رئوس مسائل فقه (2): عقود

«محقق» می گوید: «قسم دوم عقود است و مشتمل بر

پانزده کتاب است.».

1. کتاب التجاره. در این کتاب درباره خریدوفروش، شرایط طرفین معامله (یعنی خریدار و فروشنده) و شرایط عوضین، شرایط عقد یعنی صیغه معامله و همچنین درباره انواع خریدوفروشها: معامله نقد، معامله نسیه که جنس نقد است و پول مدت دارد، معامله سَلَف که عکس آن است یعنی پیش فروش است: پول نقد دریافت می شود و جنس مدت دار است، بحث می شود. البته معامله ای که هم جنس و هم پول هر دو مدت دار باشد باطل است. و همچنین در باب «بیع» درباره مرابحه، مواضعه، تولیه بحث می شود. مقصود از مرابحه در اینجا این است که شخصی معامله ای می کند و بعد با گرفتن یک مقدار سود معامله را به دیگری واگذار می کند.

و مواضعه برعکس است، یعنی معامله را با مقداری کسر و تحمل ضرر به دیگری واگذار می کند. و تولیه این است که معامله را بدون سود و زیان به دیگری واگذار می نماید.

2. کتاب الرهن. رهن یعنی گرو. احکام گرو گذاشتن و گرو گرفتن در این باب فقهی بیان می شود.

3. کتاب مفلَّس. مفلّس یعنی ورشکسته، یعنی کسی که دارائیش وافی به دیونش