فقه و حقوق جلد21 صفحه 11

علت تغییر مقتضیات زمانها

اشاره

إِنّٰا عَرَضْنَا الْأَمٰانَهَ عَلَی السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبٰالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَهٰا وَ أَشْفَقْنَ مِنْهٰا وَ حَمَلَهَا الْإِنْسٰانُ إِنَّهُ کٰانَ ظَلُوماً جَهُولًا «1».

این آیۀ شریفۀ قرآن که تلاوت شد از آیات بسیار پرمعنی قرآن کریم است. اینکه عرض می کنم پرمعنی است، با اینکه همۀ آیات قرآن پرمعنی می باشد، از این نظر است که بعضی از آیات قرآن به شکلی مطلب را عرضه می دارد که مردم را وادار به تفکر و تعمق می کند.

قرآن کریم زیاد به تفکر دعوت می کند، یا به طور مستقیم و یا غیر مستقیم.

دعوتهای مستقیم قرآن کریم به تفکر همان آیاتی است که رسماً موضوع تفکر را عنوان کرده است، بی فکری را مذمّت و ملامت کرده است: إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللّٰهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذِینَ لٰا یَعْقِلُونَ «2». بدترین جنبندگان در نظر خدا کدامند؟ آیا آنهایی هستند که ما آنها را نجس العین می خوانیم؟ یا بدترین حیوانات آنهایی هستند که ضرب المثل کودنی هستند؟ نه، بدترین جنبندگان در نظر خدا و با مقیاس حقیقت

______________________________
(1) احزاب/ 72
(2) انفال/ 22