فقه و حقوق جلد21 صفحه 151

علی علیه السلام شخصیت همیشه تابان

اشاره

وَ الشَّمْسِ وَ ضُحٰاهٰا. وَ الْقَمَرِ إِذٰا تَلٰاهٰا «1».

بحثی که در این چند شب داشتیم در اطراف قوانین ثابت و قوانین متغیر بود. عرض شد به طور کلی قوانین اصلی و قوانین فطری که اصول هستند، ثابت و لایتغیرند ولی یک سلسله قوانین هستند که مربوط به اوضاع و احوال و شرایط و محیط و زمان و مکان اند که فرع و شاخه می باشند. این فرعها و شاخه ها متغیرند. در مقام مثال، کل قوانین مانند یک درخت است. درخت ریشه دارد، تنه دارد، شاخه دارد، شاخه های کوچک دارد، برگ دارد. ریشه و تنۀ درخت که اساس درخت را تشکیل می دهد، سالهای سال دوام دارد اما برگ هر سالی اختصاص به همان سال دارد و برای سال دیگر باقی نمی ماند. این، تنه و ریشه است که هر سال این برگها را نتیجه می دهد.

این بحث راجع به قوانین بود و قاعده اقتضا می کند که امشب هم همان مطالب را دنبال کنم ولی دریغ است که مثل امشبی، یعنی شب نوزدهم ماه مبارک رمضان و شب احیاء و هم شب ضربت خوردن مولا علی علیه السلام بیاید و بحثی که انسان می کند هیچ گونه ارتباطی با مولای متقیان نداشته باشد.