فقه و حقوق جلد21 صفحه 281

اصلی است که هیچ وقت تغییر نمی کند. بله، ممکن است زمانی ما چیزی را حق غیر بدانیم و زمان دیگر ندانیم. ممکن است آن روز، غلط استنباط کرده بودیم و [استنباط] امروز درست باشد یا برعکس. یا گاهی خود حق تغییر می کند، به این معنا که منشأ دزدی تغییر می کند. باز دزدی عوض نشده، آن محتوا و ماده هم عوض نشده است.

ایشان می گویند یکی از طرفداران مکتب چپ روها گفته است: مالکیت دزدی است. من می گویم اصلًا چیزی که هیچ وقت نمی تواند مفهوم داشته باشد همین حرف است. ممکن است مالکیت غلط باشد اما نمی تواند دزدی باشد، چون دزدی یعنی ربودن حق غیر. این، فرع بر مالکیت است. ممکن است بگوییم مالکیت، ظلم یا منشأ ظلم است و اصلًا بی اساس و دروغ است، ولی نمی توانید بگویید مالکیت دزدی است، چون دزدی یعنی سلب حقی که به غیر تعلق دارد یعنی غیر، مالک آن است. اگر مالکیت اساساً در هیچ موردی معنی نداشته باشد- نه فردی و نه اشتراکی- و اساساً هیچ کس مالک هیچ چیزی نباشد، قطعاً دزدی معنی ندارد.

پس اینجور نیست که مفاهیم قضایا تغییر می کند، مثلًا در یک روز چیزی دزدی است و در روز دیگر چیز دیگر. حال گیرم که

تغییر کند. این، بهترین دلیل بر این است که قانون اسلام عوض نمی شود. قانون اسلام گفته دزدی نباید بشود. شما می گویید در فلان روز آن، دزدی بود و امروز این. بسیار خوب، ما که می گوییم وضع احکام اسلام به نحو قضایای حقیقیه است همین جا نتیجه می دهد. اسلام می گوید: نباید حق غیر ربوده شود. بعد شما می گویید: در هزار سال پیش، فلان چیز ربودن حق غیر بود ولی امروز تغییر کرده، چیز دیگر ربودن حق غیر است. بسیار خوب، پس موضوع حکم اسلام تغییر کرده نه خود حکم اسلام. این همان چیزی است که ما می گوییم. اگر چنین چیزی باشد نظر ما را تأیید می کند و اشکالی برای ما به وجود نمی آورد. می گویند:

مکتبهای مختلف با فرهنگهای مختلف، استنباطشان از دزدی مختلف است.

اگر مقصود این است که دزدی مفهومهای مختلفی دارد و در هر ملتی یک