فقه و حقوق جلد21 صفحه 287

ولایت ندارد، یعنی اختیار با خود دختر است. اما این بحث، هم در احادیث و هم در فتواها مورد اختلاف است که در مورد دختر باکره «1» آیا اجازۀ پدر هم شرط است یا نه؟ یعنی گذشته از اینکه خودش باید [راضی] باشد آیا اجازۀ پدر هم شرط است یا نه؟ بعضی می گویند شرط است، بعضی می گویند شرط نیست. ولی در اینکه پدر مستقلًا نمی تواند تصمیم بگیرد، بحثی نیست.

آقای مهندس کتیرایی سؤالشان در مورد موضوع دیگری بود و آن اینکه می گویند پدر بر فرزند- چه پسر و چه دختر- اگر صغیر باشد، ولایت دارد. پدر ولیّ فرزندانش است. امروز هم تقریباً در همۀ مسائل، ولایت پدر قبول شده است. در مال فرزند که هیچ شکی نیست. بچه حق ندارد در بانک پول بگذارد، ولیّ اش باید بگذارد. وقتی هم می خواهد بگیرد، باز خودش حق ندارد بگیرد، ولیّ اش می گیرد.

این ولیّ، وکیل شرعی اوست، وکیلی که خدا قرار داده نه اینکه خودش وکیل کرده باشد. آنگاه این بحث مطرح است که آیا ولیّ که در مال و دیگر شئون فرزند ولایت دارد، در ازدواجش هم ولایت دارد یا نه؟ یعنی آیا می تواند برای بچۀ صغیر خودش زن عقد کند که در نتیجه وقتی بالغ شد، زن این پسر یا

شوهر این دختر خواهد بود؟

اینجا فقها می گویند بله حق دارد، می تواند این کار را بکند.

ایراد آقای مهندس این بود که در مورد پسر مشکل چندانی نیست چون طلاق با اوست؛ وقتی که بالغ شد اگر دلش خواست آن زن را نگهداری می کند، نخواست طلاقش می دهد. اشکال دربارۀ دختر است که اگر پدر با ولایت خودش برای او شوهر انتخاب کند، وقتی که بالغ شد اجباراً باید شوهری را که خودش انتخاب نکرده قبول کند و حق طلاق هم با او نیست و این یک حکم ظالمانه است.

طلاق قضایی

عرض کنم ولایتی که پدر دارد ولایت مطلق نیست. در مال هم همین جور است؛ یعنی پدر که ولیّ فرزند است، مثل وکیل است. وکیل باید بر طبق مصالح موکّلش عمل کند، ولیّ هم باید بر طبق مصالح فرزندانش عمل کند. فرض کنید مصلحت خاصی پیدا شده که پدر می بیند الآن مصلحت این پسر صغیر ایجاب می کند که این