فقه و حقوق جلد21 صفحه 298

ما عرض می کنیم اینجور نیست که واقعیت به حسب استنباطها تغییر بکند.

می گویند:

در زمانی می گفتند مالکیت درست است و در زمان دیگر استنباطها تغییر کرد و گفتند مالکیت دزدی است.

این را به حساب تغییر گذاشتند. اینجور نیست. مالکیت یا حق است و در همۀ زمانها حق است- و آنچه حق است در همۀ زمانها حق است- یا دزدی است و از همان قدیم الایام دزدی بوده، نه اینکه در آن زمان دزدی نبوده حالا دزدی شده.

البته هیچ کس

نمی گوید مالکیت مطلقاً حق است. باید بگوییم: شما مالکیت را تعریف کن. اگر گفت: هر کسی مالک چیزی است که خودش تولید کرده یا دیگری برای او تولید کرده یا اگر کسی چیزی را تولید کرد و بعد به شخص دیگری منتقل کرد، آن شخص دیگر مالک می شود؛ این [تعریف] یا درست است یا نادرست. اگر درست است، از همان صد هزار سال پیش درست بوده و اگر هم نادرست است، از همان صد هزار سال پیش نادرست بوده، نه اینکه در یک زمان درست بوده و در زمان دیگر نادرست. بله، چیزهای دیگری به نام مالکیت داریم که اینها هم اگر نادرست است، از همان صد هزار سال پیش نادرست بوده است.

اگر مثلًا گفتیم: اینکه یک آدم سرمایه اش و نیروی یک عده افراد دیگر را به کار بیندازد و با کمک این سرمایه و نیرو، ثروت جدیدی به دست بیاورد، آن سود اضافی به کار کارگر تعلق پیدا می کند نه به سرمایه ای که در اینجا هست؛ اگر این حرف درست است، از صد هزار سال پیش درست بوده، منتها امروز این حقیقت را کشف کرده اند. در گذشته نمی دانستند، خیال می کردند که هم کار، مولّد سود است و هم سرمایه. همان طور که قدیم خیال می کردند آب یک عنصر بسیط است، بعد کشف کردند که خیر، آب یک عنصر مرکّب است، نه اینکه در قدیم آب بسیط بود امروز مرکّب شد. آب در صد هزار سال پیش هم مرکّب بود ولی نمی دانستند و خیال می کردند بسیط است. امروز کشف کردند که از اول عالم، آب مرکّب بوده.

اینجا هم عیناً همین جور است. خیال می کردند که سرمایه

و کار، هر دو