فقه و حقوق جلد21 صفحه 339

متوجه شد و او را کشت. بعضی می گویند روی حسادت این کار را کرد و گفت: اگر بنا باشد ملکه در اختیار کسی باشد، چرا در اختیار خودم که آجودانش هستم نباشد؟ تو از خراسان راه افتاده ای آمده ای اینجا؟! بعضی ها که خواسته اند این کار را توجیه کنند گفته اند نه، به امر خود ملکه کشت. وقتی که کشته شد، ملکه برای اینکه از خودش دفاع کرده باشد که او قصد سوء به من داشت و فردا نگویند که او عاشقش را بی جهت کشته، دستور داد که جنازۀ او را دم دروازه به دار کردند برای اینکه به

مردم بگویند این قصد سوء داشت که کشته شد، و مردم نگویند که با همدیگر قرار محرمانه ای داشتند.

رستم فرخزاد از خراسان به قصد حمله به دربار ساسانی و کشتن سرداری که پدرش را کشته بود حرکت کرد. در همین گیرودارها بود که حملۀ اعراب مسلمان شروع شد. تازه رستم فرخزادِ پدرکشته ای که پدرکشتگی اش هم به واسطۀ یک عامل جنسی بوده، مأمور شد برود از این سلطنت دفاع کند.

خود اینها نوشته اند که اول آمد به مدائن و عدۀ زیادی را کشت، [بعد به جنگ اعراب رفت] و نوشته اند اگر لشکر مدائن با همین رستم که از خراسان حرکت کرده بود همفکر و همعقیده بود و با همدیگر به جنگ اعراب می رفتند، شاید جلو اعراب را می گرفتند، ولی یک جریان عشقی سبب شد که باز ایرانیها از نظر نیروی نظامی ضعیف تر بشوند.

ما نظیر این قضایا را در تاریخ، زیاد می توانیم پیدا کنیم. وقتی که ما قائل به این موضوع نشدیم که «همه چیز را عامل اقتصادی می چرخاند و شکل اقتصادی اجتماع که تغییر بکند همه چیز تغییر می کند» این [مشکل که این گونه قضایا را چگونه می توان توجیه کرد] از میان می رود. و [همین طور است] وقتی که ما برای عقیده و ایمان اصالت قائل شدیم؛ یعنی گفتیم بشر در عین حال یک موجود عقیده ای و یک موجود ایده ای است و به خاطر عقیده و ایمانش در همۀ شئون اجتماعی خود تصرف می کند، پا روی جاه می گذارد، پا روی مال و ثروت می گذارد، که قرآن نقل می کند: وَ یُؤْثِرُونَ عَلیٰ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کٰانَ بِهِمْ خَصٰاصَهٌ «1».

بنابراین نمی شود به این استدلال قانع شد که چون زیربنای اجتماع روابط

-1

حشر/ 9