فقه و حقوق جلد21 صفحه 84

بود و بعد به تهران آمد. اواخر عمرش سفری به عتبات کرد و در آنجا او را کشتند.

اخباریگری از کجا و چه زمانی پیدا شد؟ اخباریگری سه چهار قرن بیشتر از عمرش نمی گذرد. این

نغمه را اولین بار مردی به نام ملّا امین استرآبادی- که سالها در مکه و مدینه مجاور بود «1»- بلند کرد و با وجودی که خودش شیعه بود، به علمای بزرگ شیعه مانند شیخ طوسی و علامۀ حلّی و محقق حلّی و مخصوصاً به علامۀ حلّی شدیداً حمله کرد. چون علامه می گفت اخباری که ما الآن داریم همه معتبر نیست و اخبار را از نظر سند تقسیم کرد به اخبار صحیح، اخبار موثّق، اخبار حسن و اخبار ضعیف. اخبار صحیح اخباری است که تمام رُواتش مردمان موثق و هم شیعه بوده اند. [اخبار موثق، اخباری است که رواتش افراد موثقی بوده اند ولی شیعه نبوده اند.] اخبار حسن اخباری است که کسانی که آنها را نقل کرده اند اشخاصی راستگو بوده اند ولی ثابت نشده است که رواتشان افراد خوب و راستگو باشند.

روایات ضعیف یعنی روایاتی که افرادی که آنها را روایت کرده اند یا لااقل یک نفر از آنها معلوم است که آدم درستی نیست. تاریخ، احوال روات را کم و بیش نشان داده است. (البته افرادی هم هستند که مجهولند). نتیجه این می شود که اخباری که ما در دست داریم همه قابل اعتماد نیست. ما باید ببینیم چه کسانی نقل کرده اند.

ملا امین گفت علامه با این کار، روایات ما را دسته دسته کرد و عده ای از روایات ما را انداخته. هرچه روایت داریم، همه یکجا درست است. اگر بگوییم روایتی ضعیف است، این توهینی است به امام صادق. مگر می شود روایتی از امام صادق باشد و ضعیف باشد خصوصاً روایات کتب اربعه، یعنی روایاتی که در کافی شیخ کلینی و یا تهذیب شیخ طوسی و استبصار شیخ طوسی و

من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق آمده است؟! اگر روایتی در این چهار کتاب باشد، دیگر جای گفتگو نیست.

نمونه هایی از جعل حدیث

مجتهدین آنهایی هستند که در این نظر تابع علامه اند. در همین کتاب کافی و کتابهای دیگر، روایتها هست که اگر به مضمون آنها نگاه بکنیم می فهمیم که مزخرف است.