حیله های شرعی: ناسازگار با فلسفه فقه صفحه 91

فراهم شود که اموال مردمان را بنا روا بخورند. اما خداوند در قرآن کریم آنان را برای همیشه

رسوا کرد.

این حیله حیله ای دروغین و نادرست بود و ظاهرش این که خداوند کتاب خویش را همان گونه که آنان می خوانند و تفسیر می کنند و می نویسند نازل کرده است. همین ظاهر، چیزی بود که آنان به مردمان نیز می فهماندند. اما باطن آنچه می گفتند دروغ بستن بر خداوند، تحریف

کتاب و باز داشتن مردم از راه خدا بود و هدفشان از این همه نیز آن که آبرویی دروغین و دنیایی نا پایدار را به چنگ آورند. بدین سان، وسیله ای که آنان به کار گرفته بودند به خودی خود حرام بود، و چون برای رسیدن به هدفی حرام نیز از آن بهره می جستند گناه دو چندان و کیفر سخت می شد.

این خود دلیل است بر حرام بودن هر حیله که با این حیله ها همانندی کند و البته خداوند

خود به حقیقت امور آگاه است.(1)

د - ستایش خواهی برای آنچه نکرده اند

آنان دوست داشتند برای آنچه نکرده اند ستوده شوند. خداوند در این باره خطاب به پیامبر خویش می فرماید:

«لا تَحْسَبنَّ الَّذِینَ یَفْرَحُونَ بِما أَتَوْا وَ یُحِبُّونَ أَنْ یُحْمَدُوا بِما لَمْ یَفْعَلُوا فَلاَ تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَهٍ مِنَ العَذَابِ، وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلیمٌ»(2)

بخاری و مسلم و دیگران از طریق حمید بن عبدالرحمن بن عوف روایت کرده اند که مروان به دربان خود گفت: ای رافع، نزد ابن عباس برو، و بگو: اگر هر کس از ما بر آنچه انجام داده شادمان شود و دوست بدارد نسبت به آنچه نکرده ستوده شود سزاوار کیفر است؟ و آیا

می بایست ما همه عذاب ببینم؟ ابن عباس در پاسخ گفت: شما را به این آیه چه کار؟ این آیه