- پیشگفتار 1
- برداشت غلط از کلمه تعبّد 9
- جایی که تعبّد عین تعقّل است 12
- اشاره 16
- تعقّل و حجیّت عقل 16
- حجیّت عقل 17
- دلیل حجیّت عقل 18
- چگونگی کاشفیّت عقل 21
- عدم اطلاعات کافی 25
- شاعر می گوید: 28
- الف. از نظر قرآن 31
- ب . تضاد و تناقض 36
- د. عدم مصونیّت از خطا 39
- میزان درستی و نادرستی اندیشه ها 49
- کارائی عقل در احکام الهی 57
بر آن ریزش نکند آن زمین، مرده و بی حرکت باقی می ماند، « وَ تَرَی اْلأَرْضَ هامِدَهً فَإِذا أنْزَلْنا عَلَیْهَا الْماءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أنْبَتَتْ مِنْ کُلِّ زَوْجٍ بَهیجٍ »(1)
می بینی آن گاه که آب از آسمان بر زمین فرو ریخت، به جنبش در می آید و آمادگی برای رشد گیاهان پیدا می کند آن وقت است که جفت جفت گیاهان با طراوت در آن روییده می شود.
عقل نیز به دو نبیرو نیازمند است تا کاملا شکوفا شود: اوّل: نور علم و معرفت. دوّم: نیروی تقوا و پرهیزگاری.
در مورد علم و معرفت، حضرت علی علیه السلام می فرمایند:
«المَعْرِفَهُ لِقاحُ العَقْلِ» علم پیوند عقل است.
یعنی تا علم به عقل پیوند نخورد به ثمر نمی نشیند، و این نیروی بالقوّه به فعلیّت نمی رسد. پیامبران الهی نیز با خوراک دانش نیروی عقل مردم را برانگیختند
« هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی اْلأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَهَ وَ إنْ
1- حج / 5