- دیباچه 1
- پیشگفتار 3
- حجیت عقل 5
- اشاره 5
- اشاره 6
- اختلاف در دلیلیت عقل 8
- اشاره 9
- موارد حجیت عقل 9
- 1. موارد ملازمات 9
- 2. موارد تنقیح مناط 10
- 3. موارد حسن و قبح 11
- اشاره 12
- حدود عقل در مجال عقاید 12
- ج) قبح عقاب بلابیان 13
- الف) وجوب شناخت خداوند سبحان 13
- ب) قبح تکلیف مالایطاق 13
- حسن و قبح عقلی از دیدگاه قرآن کریم 14
- د) قبح عذاب طفل در آخرت 14
- ثمرات حسن و قبح عقلی 15
- عقل نظری و عقل عملی 17
- اشاره 18
- تبیین قاعده حسن و قبح عقلی 18
- ادله قائلین به حسن و قبح عقلی 19
- الف) عناوین اولیه 19
- ب) عناوین ثانویه 19
- تقریر دلیل 19
- ادله منکرین حسن و قبح عقلی 20
- پاسخ 20
- دلیل اول 20
- اشاره 20
- دلیل دوم 20
- اشاره 20
- اشاره 20
- دلیل سوم 20
- اشاره 20
- پاسخ 20
- پاسخ 21
- اشاره 22
- دلیل پنجم 22
- اشاره 22
- دلیل چهارم 22
- پاسخ 22
- اشاره 23
- دلیل ششم 23
- اشاره 23
- پاسخ 23
- اشاره 24
- پاسخ 24
- پاسخ 24
- دلیل هفتم 24
- اشاره 25
- میزان استفاده از عقل نزد سلفیها 25
- اشاره 26
- 1. عدم استقلال عقل در فهم حقایق 26
- اشاره 26
- 2. تقدیم روایت صحیح بر عقل 27
- نقد 27
- 3. وهابیان و تقدیم نقل صحابه بر عقل 28
- اشاره 28
- پاسخ 28
- چرخشی در مواضع ابن تیمیه درباره عقل 29
- ادله وهابیان در تقدیم نقل بر عقل 31
- اشاره 31
- اشاره 32
- اشاره 32
- پاسخ 32
- دلیل اوّل 32
- دلیل دوم 34
- اشاره 34
- دلیل چهارم 34
- دلیل سوم 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- پاسخ 34
- پاسخ 34
- پاسخ 35
- اشاره 35
- دلیل پنجم 35
- اشاره 35
- دلیل ششم 35
- پاسخ 35
- پاسخ 37
- دلیل هفتم 38
- اشاره 38
- پاسخ 39
- دلیل هشتم 39
- اشاره 39
- پاسخ 40
- تفکیک بین اصول و فروع 40
- اتفاق بر عدم کفایت عقل 42
- محدودیتهای ادراکی عقل 42
- ابوحنیفه، مخاطب اعتراضات سلفیها 43
- مسیحیت و بیاعتنایی به عقل در باب عقاید 44
- اشاره 46
- وهابیان و انحصار استدلال به ادله قرآنی و روایی 46
- اشاره 47
- قرآن و دعوت به تعقل 54
- 3. مدح اهل تعقل 55
- اسلوبهای قرآن در دعوت به تعقل 55
- 2. تعجب از عدم تعقل 55
- اشاره 55
- 1. دعوت به تعقل در آیات الهی 55
- 4. مذمّت به جهت عدم تعقل 55
- اشاره 56
- 2. تعقل در مخلوقات اطراف انسان 57
- 3. تعقل در نفس خود 57
- 1. تعقل در آسمانها و زمین 57
- اشاره 58
- 1. آشنایی با قدرت خدا در آفاق و انفس 58
- اهداف قرآن از دعوت به تعقل 58
- 2. آشنایی با اسرار حکمت الهی 58
- 3. آشنایی با حکمت تشریع 59
- 4. آشنایی با فلسفه تاریخ و عبرت از آن 60
- 1. احادیث اهل بیت: 61
- اشاره 61
- روایات در مدح عقل 61
- 2. احادیث اهل سنت 66
- وهابیان و خلط بین خبر و سنت 68
- لزوم دور در تخطئه مطلق عقل 69
- استفاده قرآن از استعارات و کنایات 69
- وهابیان و اعتماد به خبر واحد در عقاید 71
- اشاره 71
- اشاره 72
- اشاره 72
- بررسی ادله وهابیان 72
- دلیل اول 72
- دلیل دوم 73
- اشاره 73
- پاسخ 73
- پاسخ 73
- دلیل سوم 74
- اشاره 74
- دلیل چهارم 75
- پاسخ 75
- اشاره 75
- پاسخ 76
- دلیل پنجم 77
- اشاره 77
- پاسخ 78
- عدم جواز اعتماد به روایات ضعیف در عقاید 82
- کتابنامه 83
الف) اگر علم به حسن برخی از افعال و قبح برخی دیگر نداشته باشیم عقلًا نمی‌توانیم حکم به قبح کذب نماییم؛ زیرا وقوعش از خداوند جایز می‌شود، و در نتیجه در صورتی که قرآن خبر از حسن یا قبح
چیزی دهد به آن جزم پیدا نمی‌کنیم.
ب) با این فرض، حکم شرع نیز ثابت نمی‌شود.
نتیجه: ثبوت حسن و قبح عقلی.
3. انکار حسن و قبح شرعی ملازم با امتناع اثبات شرایع آسمانی است؛ زیرا لازمه آن این است که از خداوند متعال قبیح نباشد که معجزه را به دست دروغ گویان جاری سازد، که در نتیجه باب معرفت نبوّت سدّ خواهد شد.
ادله منکرین حسن و قبح عقلی
دلیل اول
اشاره
اگر حسن و قبح، عقلی و بدیهی بود باید هیچ کس در آن اختلاف نمی‌کرد همانند علم به زیادی کل بر جزء در حالی که چنین نیست.
پاسخ
علوم در بداهت متفاوت‌اند؛ زیرا قضایای یقینی در قیاس که همگی بدیهی‌اند بر شش قسم‌اند: اوّلیات، مشاهدات، تجربیات، حدسیات، متواترات و فطریات. که بین آنها تفاوت است و لذا به برخی از آنها زودتر علم و یقین حاصل می‌شود و برخی دیرتر و این منافات با بدیهی‌بودن آنها ندارد.
دلیل دوم
اشاره
اشاره
کذب نافع قبیح نیست؛ زیرا اگر دروغ قبیح بود باید کذبی که منجرّ به خلاصی پیامبر (ص) از دست ظالم می‌شود نیز قبیح باشد در حالی که چنین نیست.
پاسخ
در این مقام دو امر قبیح وجود دارد:
1. نبی را در معرض هلاک قرار دادن که قبیح است.
2. دروغ و اغراء به جهل که این نیز قبیح است.
در مورد مثال فوق، انسان دوم را اختیار می‌کند؛ زیرا قبحش کمتر است؛ که در آن نجات پیامبر می‌باشد.
نتیجه: کذب همیشه قبیح است ولی هنگام تعارض آنچه اقل قبیحاً است به حکم عقل اخذ می‌شود.