- دیباچه 1
- پیشگفتار 3
- اشاره 5
- حجیت عقل 5
- اشاره 6
- اختلاف در دلیلیت عقل 8
- اشاره 9
- 1. موارد ملازمات 9
- موارد حجیت عقل 9
- 2. موارد تنقیح مناط 10
- 3. موارد حسن و قبح 11
- اشاره 12
- حدود عقل در مجال عقاید 12
- ج) قبح عقاب بلابیان 13
- ب) قبح تکلیف مالایطاق 13
- الف) وجوب شناخت خداوند سبحان 13
- د) قبح عذاب طفل در آخرت 14
- حسن و قبح عقلی از دیدگاه قرآن کریم 14
- ثمرات حسن و قبح عقلی 15
- عقل نظری و عقل عملی 17
- اشاره 18
- تبیین قاعده حسن و قبح عقلی 18
- ادله قائلین به حسن و قبح عقلی 19
- ب) عناوین ثانویه 19
- تقریر دلیل 19
- الف) عناوین اولیه 19
- پاسخ 20
- دلیل اول 20
- اشاره 20
- اشاره 20
- اشاره 20
- دلیل دوم 20
- پاسخ 20
- ادله منکرین حسن و قبح عقلی 20
- دلیل سوم 20
- اشاره 20
- پاسخ 21
- پاسخ 22
- اشاره 22
- اشاره 22
- دلیل چهارم 22
- دلیل پنجم 22
- دلیل ششم 23
- اشاره 23
- پاسخ 23
- اشاره 23
- پاسخ 24
- پاسخ 24
- دلیل هفتم 24
- اشاره 24
- میزان استفاده از عقل نزد سلفی‌ها 25
- اشاره 25
- اشاره 26
- اشاره 26
- 1. عدم استقلال عقل در فهم حقایق 26
- نقد 27
- 2. تقدیم روایت صحیح بر عقل 27
- 3. وهابیان و تقدیم نقل صحابه بر عقل 28
- اشاره 28
- پاسخ 28
- چرخشی در مواضع ابن تیمیه درباره عقل 29
- ادله وهابیان در تقدیم نقل بر عقل 31
- اشاره 31
- دلیل اوّل 32
- اشاره 32
- اشاره 32
- پاسخ 32
- اشاره 34
- دلیل سوم 34
- دلیل دوم 34
- پاسخ 34
- پاسخ 34
- اشاره 34
- دلیل چهارم 34
- اشاره 34
- پاسخ 35
- دلیل پنجم 35
- دلیل ششم 35
- اشاره 35
- اشاره 35
- پاسخ 35
- پاسخ 37
- اشاره 38
- دلیل هفتم 38
- پاسخ 39
- اشاره 39
- دلیل هشتم 39
- پاسخ 40
- تفکیک بین اصول و فروع 40
- اتفاق بر عدم کفایت عقل 42
- محدودیتهای ادراکی عقل 42
- ابوحنیفه، مخاطب اعتراضات سلفی‌ها 43
- مسیحیت و بیاعتنایی به عقل در باب عقاید 44
- اشاره 46
- وهابیان و انحصار استدلال به ادله قرآنی و روایی 46
- اشاره 47
- قرآن و دعوت به تعقل 54
- 1. دعوت به تعقل در آیات الهی 55
- 2. تعجب از عدم تعقل 55
- اسلوبهای قرآن در دعوت به تعقل 55
- اشاره 55
- 3. مدح اهل تعقل 55
- 4. مذمّت به جهت عدم تعقل 55
- اشاره 56
- 2. تعقل در مخلوقات اطراف انسان 57
- 3. تعقل در نفس خود 57
- 1. تعقل در آسمانها و زمین 57
- اشاره 58
- 1. آشنایی با قدرت خدا در آفاق و انفس 58
- اهداف قرآن از دعوت به تعقل 58
- 2. آشنایی با اسرار حکمت الهی 58
- 3. آشنایی با حکمت تشریع 59
- 4. آشنایی با فلسفه تاریخ و عبرت از آن 60
- اشاره 61
- 1. احادیث اهل بیت: 61
- روایات در مدح عقل 61
- 2. احادیث اهل سنت 66
- وهابیان و خلط بین خبر و سنت 68
- لزوم دور در تخطئه مطلق عقل 69
- استفاده قرآن از استعارات و کنایات 69
- وهابیان و اعتماد به خبر واحد در عقاید 71
- اشاره 71
- اشاره 72
- بررسی ادله وهابیان 72
- دلیل اول 72
- اشاره 72
- دلیل دوم 73
- پاسخ 73
- اشاره 73
- پاسخ 73
- دلیل سوم 74
- اشاره 74
- دلیل چهارم 75
- پاسخ 75
- اشاره 75
- پاسخ 76
- اشاره 77
- دلیل پنجم 77
- پاسخ 78
- عدم جواز اعتماد به روایات ضعیف در عقاید 82
- کتابنامه 83
همانا آنان عقل را محترم شمرده و قدرش را می‌دانند و برای آن فضیلت و ارزش قائل‌اند؛ زیرا معتقدند که فهم نصوص کتاب و سنت محتاج به قلب متدبّر و عقل متفکری است که صاحبش را در معانی آن دو وارد کرده و حکم شرعی صحیح را استنباط کند، ولی آنان غلو در تقدیر از عقل و تمجید آن را نمی‌پذیرند ...
نقد
اوّلًا: این ادّعا را ما در مقام عمل نمی‌بینیم؛ زیرا مشاهده می‌کنیم که سلفی‌ها در طول تاریخ به ظاهر آیات و روایات حکم کرده و هرگز در فهم نصوص و ظواهر، از عقل کمک نمی‌گیرند بلکه بر ظاهر هر روایتی عمل کرده و بر آن حمل می‌نمایند. و این معنایی را که برای تعقل ذکر کرده‌اند به معنای فکر کردن است نه استفاده از مبانی و قواعد عقلی.
ثانیاً: استفاده از قواعد عقلی قطعی در فهم نصوص و ظواهر، هرگز غلو در تقدیر عقل نیست؛ بلکه حمل ظواهر هر دلیل بر خداوند بدون تدبر در اینکه چه تالی فاسدی دارد غلوّ در تعبد به نصوص است.
2. تقدیم روایت صحیح بر عقل
اهل حدیث و وهابیان به مجرد اینکه حدیثی را در باب عقاید صحیح‌السند یافتند به مضمون آن اعتقاد پیدا می‌کنند گرچه با عقل قطعی مخالفت داشته باشد؛ زیرا آنان می‌گویند: عقل را باید تابع شرع نمود و عقل نمی‌تواند در مقابل شرع بایستد.
ولی ما می‌گوییم: شارع رئیس عقلاست و هرگز سخنی مخالف با عقل