- دیباچه 1
- پیشگفتار 3
- حجیت عقل 5
- اشاره 5
- اشاره 6
- اختلاف در دلیلیت عقل 8
- اشاره 9
- موارد حجیت عقل 9
- 1. موارد ملازمات 9
- 2. موارد تنقیح مناط 10
- 3. موارد حسن و قبح 11
- حدود عقل در مجال عقاید 12
- اشاره 12
- ج) قبح عقاب بلابیان 13
- الف) وجوب شناخت خداوند سبحان 13
- ب) قبح تکلیف مالایطاق 13
- حسن و قبح عقلی از دیدگاه قرآن کریم 14
- د) قبح عذاب طفل در آخرت 14
- ثمرات حسن و قبح عقلی 15
- عقل نظری و عقل عملی 17
- اشاره 18
- تبیین قاعده حسن و قبح عقلی 18
- ادله قائلین به حسن و قبح عقلی 19
- الف) عناوین اولیه 19
- ب) عناوین ثانویه 19
- تقریر دلیل 19
- ادله منکرین حسن و قبح عقلی 20
- پاسخ 20
- پاسخ 20
- اشاره 20
- اشاره 20
- دلیل اول 20
- اشاره 20
- دلیل دوم 20
- دلیل سوم 20
- اشاره 20
- پاسخ 21
- اشاره 22
- دلیل چهارم 22
- اشاره 22
- دلیل پنجم 22
- پاسخ 22
- اشاره 23
- دلیل ششم 23
- پاسخ 23
- اشاره 23
- پاسخ 24
- اشاره 24
- دلیل هفتم 24
- پاسخ 24
- میزان استفاده از عقل نزد سلفیها 25
- اشاره 25
- اشاره 26
- 1. عدم استقلال عقل در فهم حقایق 26
- اشاره 26
- نقد 27
- 2. تقدیم روایت صحیح بر عقل 27
- 3. وهابیان و تقدیم نقل صحابه بر عقل 28
- اشاره 28
- پاسخ 28
- چرخشی در مواضع ابن تیمیه درباره عقل 29
- ادله وهابیان در تقدیم نقل بر عقل 31
- اشاره 31
- اشاره 32
- پاسخ 32
- دلیل اوّل 32
- اشاره 32
- پاسخ 34
- دلیل سوم 34
- دلیل دوم 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- پاسخ 34
- دلیل چهارم 34
- اشاره 35
- اشاره 35
- دلیل پنجم 35
- دلیل ششم 35
- پاسخ 35
- پاسخ 35
- پاسخ 37
- دلیل هفتم 38
- اشاره 38
- دلیل هشتم 39
- پاسخ 39
- اشاره 39
- پاسخ 40
- تفکیک بین اصول و فروع 40
- اتفاق بر عدم کفایت عقل 42
- محدودیتهای ادراکی عقل 42
- ابوحنیفه، مخاطب اعتراضات سلفیها 43
- مسیحیت و بیاعتنایی به عقل در باب عقاید 44
- اشاره 46
- وهابیان و انحصار استدلال به ادله قرآنی و روایی 46
- اشاره 47
- قرآن و دعوت به تعقل 54
- اسلوبهای قرآن در دعوت به تعقل 55
- 2. تعجب از عدم تعقل 55
- 3. مدح اهل تعقل 55
- 1. دعوت به تعقل در آیات الهی 55
- 4. مذمّت به جهت عدم تعقل 55
- اشاره 55
- اشاره 56
- 1. تعقل در آسمانها و زمین 57
- 2. تعقل در مخلوقات اطراف انسان 57
- 3. تعقل در نفس خود 57
- اشاره 58
- 1. آشنایی با قدرت خدا در آفاق و انفس 58
- 2. آشنایی با اسرار حکمت الهی 58
- اهداف قرآن از دعوت به تعقل 58
- 3. آشنایی با حکمت تشریع 59
- 4. آشنایی با فلسفه تاریخ و عبرت از آن 60
- 1. احادیث اهل بیت: 61
- روایات در مدح عقل 61
- اشاره 61
- 2. احادیث اهل سنت 66
- وهابیان و خلط بین خبر و سنت 68
- استفاده قرآن از استعارات و کنایات 69
- لزوم دور در تخطئه مطلق عقل 69
- وهابیان و اعتماد به خبر واحد در عقاید 71
- اشاره 71
- دلیل اول 72
- اشاره 72
- اشاره 72
- بررسی ادله وهابیان 72
- دلیل دوم 73
- پاسخ 73
- اشاره 73
- پاسخ 73
- اشاره 74
- دلیل سوم 74
- اشاره 75
- دلیل چهارم 75
- پاسخ 75
- پاسخ 76
- دلیل پنجم 77
- اشاره 77
- پاسخ 78
- عدم جواز اعتماد به روایات ضعیف در عقاید 82
- کتابنامه 83
خداوند سبحان بر خود قسم خورده که ایمان را از کسانی که عقل را بر دستورات رسول مقدم میدارند دور کند؛ زیرا برای کسی ایمان ثابت نمیشود تا آنکه در تمام امورش، رسول خدا حکم کند و در نفسش به جهت آن حکم حرجی نباشد و تسلیم کامل در برابر آن داشته باشد و با آن به توسط عقل و رأی خود به جنگ برنخیزد؛ زیرا خداوند متعال فرمود: «قسم به پروردگارت! آنان ایمان نمیآورند تا آنکه تو را حَکَم در مشاجرات بین خود قرار دهند آن گاه در نفسهای خود از آنچه قضاوت کردی حرجی نیابند و تسلیم حکم تو گردند».
پاسخ
آیه فوق که «ابن قیم» در کلامش به آن استدلال کرده مربوط به حکم و قضاوت است که بعد از انعقاد آن از جانب رسول اکرم (ص) کسی حقّ مداخله در آن را نداشته و حقّ نظر و فسخ ندارد، و این به خلاف مسائل
اعتقادی است که عقل میتواند درباره آنها صاحب نظر باشد؛ خصوصاً آنکه عقل قطعی صریح زیربنای اصلی برخی از اعتقادات است.
دلیل هشتم
اشاره
ابن تیمیه میگوید: