- دیباچه 1
- پیشگفتار 3
- حجیت عقل 5
- اشاره 5
- اشاره 6
- اختلاف در دلیلیت عقل 8
- 1. موارد ملازمات 9
- اشاره 9
- موارد حجیت عقل 9
- 2. موارد تنقیح مناط 10
- 3. موارد حسن و قبح 11
- اشاره 12
- حدود عقل در مجال عقاید 12
- ج) قبح عقاب بلابیان 13
- ب) قبح تکلیف مالایطاق 13
- الف) وجوب شناخت خداوند سبحان 13
- د) قبح عذاب طفل در آخرت 14
- حسن و قبح عقلی از دیدگاه قرآن کریم 14
- ثمرات حسن و قبح عقلی 15
- عقل نظری و عقل عملی 17
- اشاره 18
- تبیین قاعده حسن و قبح عقلی 18
- تقریر دلیل 19
- ادله قائلین به حسن و قبح عقلی 19
- الف) عناوین اولیه 19
- ب) عناوین ثانویه 19
- پاسخ 20
- ادله منکرین حسن و قبح عقلی 20
- اشاره 20
- اشاره 20
- اشاره 20
- دلیل دوم 20
- دلیل سوم 20
- پاسخ 20
- دلیل اول 20
- اشاره 20
- پاسخ 21
- پاسخ 22
- اشاره 22
- دلیل چهارم 22
- اشاره 22
- دلیل پنجم 22
- دلیل ششم 23
- پاسخ 23
- اشاره 23
- اشاره 23
- اشاره 24
- پاسخ 24
- دلیل هفتم 24
- پاسخ 24
- میزان استفاده از عقل نزد سلفیها 25
- اشاره 25
- اشاره 26
- اشاره 26
- 1. عدم استقلال عقل در فهم حقایق 26
- نقد 27
- 2. تقدیم روایت صحیح بر عقل 27
- اشاره 28
- 3. وهابیان و تقدیم نقل صحابه بر عقل 28
- پاسخ 28
- چرخشی در مواضع ابن تیمیه درباره عقل 29
- ادله وهابیان در تقدیم نقل بر عقل 31
- اشاره 31
- دلیل اوّل 32
- اشاره 32
- پاسخ 32
- اشاره 32
- دلیل چهارم 34
- اشاره 34
- پاسخ 34
- دلیل سوم 34
- دلیل دوم 34
- پاسخ 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- دلیل پنجم 35
- اشاره 35
- پاسخ 35
- دلیل ششم 35
- اشاره 35
- پاسخ 35
- پاسخ 37
- اشاره 38
- دلیل هفتم 38
- پاسخ 39
- اشاره 39
- دلیل هشتم 39
- پاسخ 40
- تفکیک بین اصول و فروع 40
- اتفاق بر عدم کفایت عقل 42
- محدودیتهای ادراکی عقل 42
- ابوحنیفه، مخاطب اعتراضات سلفیها 43
- مسیحیت و بیاعتنایی به عقل در باب عقاید 44
- وهابیان و انحصار استدلال به ادله قرآنی و روایی 46
- اشاره 46
- اشاره 47
- قرآن و دعوت به تعقل 54
- 2. تعجب از عدم تعقل 55
- اشاره 55
- 1. دعوت به تعقل در آیات الهی 55
- اسلوبهای قرآن در دعوت به تعقل 55
- 4. مذمّت به جهت عدم تعقل 55
- 3. مدح اهل تعقل 55
- اشاره 56
- 3. تعقل در نفس خود 57
- 2. تعقل در مخلوقات اطراف انسان 57
- 1. تعقل در آسمانها و زمین 57
- اهداف قرآن از دعوت به تعقل 58
- 1. آشنایی با قدرت خدا در آفاق و انفس 58
- اشاره 58
- 2. آشنایی با اسرار حکمت الهی 58
- 3. آشنایی با حکمت تشریع 59
- 4. آشنایی با فلسفه تاریخ و عبرت از آن 60
- اشاره 61
- روایات در مدح عقل 61
- 1. احادیث اهل بیت: 61
- 2. احادیث اهل سنت 66
- وهابیان و خلط بین خبر و سنت 68
- لزوم دور در تخطئه مطلق عقل 69
- استفاده قرآن از استعارات و کنایات 69
- وهابیان و اعتماد به خبر واحد در عقاید 71
- اشاره 71
- اشاره 72
- اشاره 72
- بررسی ادله وهابیان 72
- دلیل اول 72
- پاسخ 73
- اشاره 73
- دلیل دوم 73
- پاسخ 73
- دلیل سوم 74
- اشاره 74
- پاسخ 75
- اشاره 75
- دلیل چهارم 75
- پاسخ 76
- دلیل پنجم 77
- اشاره 77
- پاسخ 78
- عدم جواز اعتماد به روایات ضعیف در عقاید 82
- کتابنامه 83
مأخذ شریعت مورد اعتماد در مسائل شرعی است، تمسک به دلیل عقل می‌باشد ...
اختلاف در دلیلیت عقل
عقل از جمله منابعی است که فقها در موارد استنباط احکام به آن رجوع می‌کنند و بدین جهت نزد اصولیین مورد بحث و بررسی قرار گرفته شده است.
کلمات اصولیین شیعه و اهل سنت درباره دلیلیت عقل مختلف است؛ زیرا برخی تنها در مورد بسیاری از اصولی که منتج حکم ظاهری یا وظیفه عملی است از عقل به عنوان دلیل استفاده می‌کنند، و برخی دیگر عقل را دلیل و اصلی مستقل همانند قرآن و سنت و در عرض آن دو می‌دانند که می‌تواند کبرای قیاس استنباط احکام شرعی فرعی کلی قرار گیرد.
غزالی در مبحث دلیل عقل می‌گوید:
دلّ العقل علی‌براءة الذمة عن الواجبات و سقوط الحرج عن الخلق فی الحرکات و السکنات قبل بعثة الرسل: و تأییدهم بالمعجزات، و انتفاء الاحکام معلوم بدلیل العقل قبل ورود السمع و نحن علی استصحاب ذلک إلی ان یرد السمع. (1)
عقل بر برائت ذمه از واجبات و سقوط حرج از خلق در حرکات و سکنات دلالت دارد قبل از آنکه رسولان مبعوث شده و به معجزات
1- المستصفی، ج 1، ص 127.