- سخن مترجم 1
- اشاره 17
- 1/1 حقیقت خرد 19
- 2/1 آفرینش خرد و نادانی 21
- چشم اندازی بر آفرینش عقل و جهل 23
- 5/1 فزونی و کاستی خرد در دوران زندگی 33
- 1/2 ارمغان خدایی 39
- 2/2 بهترین بخشش 41
- 3/2 بنیاد انسان 43
- 4/2 ارزش انسان 45
- 5/2 نخستین پایۀ اسلام 47
- 6/2 دوست انسان 47
- 7/2 دوست و راهنمای مؤمن 49
- 8/2 پشتیبان مؤمن 49
- 9/2 زیباترین آرایه 51
- 10/2 بزرگترین بی نیازی 53
- 11/2 نیاز دانش به خرد 55
- 1/3 اهتمام بر خردورزی 61
- 3/3 حجّیت خرد 79
- 4/3 نقش خرد در حسابرسی اعمال 81
- 5/3 نقش عقل در پاداش اعمال 83
- الف:وحی 89
- 1/4 آنچه خرد را نیرومند می سازد 89
- ب:دانش 91
- ج:ادب 93
- ه:گردش در زمین 95
- د:تجربه 95
- ز:تقوا 97
- و:رایزنی 97
- ح:جهاد با نفس 97
- ک:پیروی از حق 99
- ی:زهد در دنیا 99
- ط:یاد خدا 99
- ن:کمک خواستن از خداوند 101
- ل:همنشینی حکیمان 101
- م:ترحّم بر نادانان 101
- الف:روغن (چرب کردن پوست) 103
- د:کرفس 103
- ب:کدو 103
- ج:گلابی 103
- ح:سداب 105
- و:شیر 105
- ز:سرکه 105
- ن:تُرنج 107
- م:خُرفه 107
- ی:انار با لایۀ نازک آن 107
- ک:آب 107
- ل:حَجامت کردن 107
- 1/5 لشکریان خرد و نادانی 111
- الف:دانش و حکمت 117
- 2/5 نشانه های خرد 117
- ب:شناخت خدا 121
- ج:دین 125
- ه:مکارم اخلاق 127
- د:کمال دین 127
- ط:بهره وری از عمر 143
- ی:گفتار درست 143
- م:گمانه زنی درست 145
- ل:تدبیر نیکو 145
- ک:تجربه اندوزی 145
- س:ترک بیهودگی ها 147
- ن:بی رغبتی به دنیا 147
- ف:رستگاری 151
- ر:خوبی دنیا و آخرت 155
- الف:عمل 157
- ب:سخن 157
- 3/5 آنچه خرد با آن آزموده شود 157
- ج:سکوت 159
- ه:پیام رسان 161
- د:رأی و نظر 161
- و:نوشتن 161
- ز:تصدیق و انکار 163
- ح:دوست 163
- 4/5 بنیادهای سنجش خرد 163
- 5/5 ویژگی های خردمندان 167
- 6/5 ویژگی های خردمندان 183
- 7/5 ویژگی های خردمندان 185
- 8/5 نشانه های کمال عقل 189
- 9/5 خردمندترین انسان 193
- 1/6 هوای نفس 199
- 2/6 گناه 203
- 5/6 نخوت 207
- 4/6 آرزو 207
- 8/6 آز 209
- 7/6 خشم 209
- 9/6 خودپسندی 211
- 11/6 دنیا دوستی 213
- 13/6 مست کننده های پنجگانه 215
- 12/6 باده نوشی 215
- 14/6 خوشگذرانی زیاد 217
- 15/6 تنبلی 217
- 18/6 مرزشکنی 219
- 16/6 زیاده طلبی 219
- 17/6 همنشینی نادان 219
- 19/6 جدال با ابله 221
- 21/6 زیاده روی در خوردن گوشت گاو و حیوانات وحشی 221
- 20/6 نشنیدن سخن خردمند 221
- 1/7 واجبات خردمند 223
- 2/7 آنچه بر خردمند حرام است 225
- 4/7 آنچه سزاوار خردمند نیست 237
- اشاره 242
- اشاره 244
- پژوهشی در معانی جهل 247
- 1/2 سرزنش نادانی 254
- الف:بزرگ ترین مصیبت 254
- اشاره 254
- ج:بدترین تنگدستی 256
- د:زیانبارترین دشمنان 256
- ب:ناگوارترین بیماری 256
- 2/2سرزنش نادان 258
- 3/2 گوناگون 262
- 1/4 آثار نادانی 272
- الف:کفر 272
- ب:بدی ها 274
- د:مرگ جان 276
- و:اختلاف و جدایی 278
- ز:لغزش 280
- ح:خواری 280
- ط:افراط و تفریط 282
- ک:گوناگون 282
- ی:بدی دنیا و آخرت 282
- الف:خودرأیی 296
- د:نادانی به حدّ خویش 296
- ب:از خود راضی بودن 296
- ج:نادانی به عیبهای خویش 296
- ه:تنافی دانش و عمل 298
- و:زشت دانستن آنچه خود،مانندش را انجام می دهد 298
- ح:اظهار هر آنچه می داند 298
- ز:انجام گناهان 298
- ی:فریفتگی به خداوند 300
- 4/4 نادان ترین مردم 300
- ک:خندۀ بدون شگفتی 300
- ط:انکار هر آنچه می شنود 300
- الف:آموزش 304
- 1/5 آنچه بر نادان واجب است 304
- ب:توبه و بازگشت 308
- ج:تقوا 308
- د:توقّف به هنگام شبهه 308
- ه:اعتراف به نادانی 312
- و:عذرخواهی از نادانی 312
- ح:طلب آمرزش از نادانی 314
- الف:سخن ندانسته 316
- 2/5 آنچه بر نادان حرام است 316
- ب:انکار آنچه نمی داند 318
- 3/5 نادانیِ پسندیده 320
- الف:سلام گفتن به هنگام گفتگو 326
- 4/5 آنچه در رفتار با نادان شایسته است 326
- ب:سکوت هنگام نزاع و درگیری 328
- ج:بردباری 330
- و:نافرمانی 332
- د:تعلیم 332
- ه:عدم اطمینان 332
- 1/6 معنای جاهلیت 338
- اشاره 338
- ب:فرزند قرار دادن برای خداوند 356
- الف:عبادت غیر خدا 356
- ج:جن را شریک خداوند قرار دادن 358
- ه:برخی چارپایان را حرام کردن 358
- ح:انکار رستاخیز 368
- پژوهشی در عقاید جاهلیت 368
- الف:زنده به گور کردن دختران 376
- 4/6 کارهای جاهلی 376
- ب:فرزند کُشی 378
- ج:زشتی ها 380
- ه:شراب و قمار،بتها و تیرهای قرعه 382
- و:خون آلود کردن کودک 384
- ز:فال بد زدن 384
- ط:قربانی برای جنّ 386
- ک:نوحه گری 386
- ح:به جن پناه بردن 386
- ی:مُهره بستن 386
- 5/6 اسلام،نابود کنندۀ سنّتهای جاهلی 388
- ل:سوگند به غیر خدا 388
- 1/7 بازگشت به عقب 404
- 2/7 اسباب بازگشت به جاهلیت 406
- الف:نشناختن امام 406
- ب:باده نوشی 408
- اشاره 409
- پژوهشی در اسباب بازگشت به جاهلیت 409
- هشدار قرآن 410
- عوامل ارتجاع 411
- حرف الالف 435
- حرف البا 437
- حرف الثا 440
- حرف الجیم 440
- حرف الحا 441
- حرف الخا 441
- حرف الذال 441
- حرف الدال 441
- حرف السیرا 442
- حرف الصاد 443
- حرف السیر 443
- حرف الطا 444
- حرف الغیر 445
- حرف الغیر 445
- حرف القاف 446
- حرف الکاف 446
- حرف المیم 448
- حرف اللام 448
- حرف النون 452
- حرف الیا 453
- حرف الواو 453
خرد خویش مُهر می زنی.
474.امام صادق علیه السلام: از نوشتۀ آدمی بر خرد و بینش او استدلال می شود،و از فرستاده اش بر فهم و زیرکی او.
ر.ک:حدیث 477 و 483«بنیادهای سنجش خرد».
ز:تصدیق و انکار
475.امام صادق علیه السلام: هرگاه خواستی عقل انسانی را در یک نشست بیازمایی،در لابه لای سخنت به امری محال اشاره کن.اگر انکار کرد،خردمند است و اگر تصدیق کرد،احمق است.
ح:دوست
476.امام علی علیه السلام: دوست آدمی،نشانۀ خردمندی اوست و سخن او،دلیل فضلش.
ر.ک:حدیث 479«بنیادهای سنجش خرد».
4/5 بنیادهای سنجش خرد
477.امام علی علیه السلام: هفت چیز بر خردمندی صاحبان خرد،دلالت دارد:ثروت از میزان خردمندی صاحب مال پرده برمی دارد؛نیازمندیْ بر خردِ نیازمند دلالت دارد؛بلا و مصیبت بر خرد بلا دیده،دلالت دارد؛خشم بر خردِ خشمگین دلالت دارد؛نوشته بر خرد نویسنده راهنمایی می کند؛فرستاده بر خرد فرستنده دلالت دارد؛و هدیه و چشمْ روشنی بر اندازۀ عقل هدیه دهنده دلالت دارد.
478.پیامبر صلی الله علیه و آله: عقل مرد را با سه چیز بیازمایید:بلندی ریش،کنیه و نوشتۀ نگین