خردگرایی در قرآن و حدیث صفحه 21

6.امام صادق علیه السلام: بنیاد و بقای انسان به چهار چیز است:آتش،نور،باد و آب؛با آتش می خورد و می نوشد،با نور می بیند و تعقّل می کند...؛و اگر در چشم آدمی نور نبود،توان دیدن و خردورزی نداشت.

7.امام کاظم علیه السلام: خرد،روشنایی جان است.

ر.ک:ص 19«درآمد»/حدیث 293 و 294«مبدأ معارف انسانی».

2/1 آفرینش خرد و نادانی

قرآن

سوگند به نفْس و آن کس که آن را درست کرد؛سپس پلیدی و پرهیزکاری اش را به آن الهام کرد.

و سوگند به وجدان بیدار و ملامتگر [نفْس لوّامه] (که رستاخیز حقّ است).

و من نفْس خود را تبرئه نمی کنم؛چرا که نفْس،قطعاً به بدی امر می کند،مگر کسی را که خدا به او رحم کند؛زیرا پروردگار من آمرزندۀ مهربان است.

حدیث

8.پیامبر صلی الله علیه و آله: خداوند تبارک و تعالی،خرد را از نور ذخیره شده و پنهان در علم پیشین خود،آفرید؛دانشی که هیچ پیامبر مرسل و فرشتۀ مقرّبی بر آن آگاهی نیافت.

9.پیامبر صلی الله علیه و آله: خرد،نخستین آفریدۀ خداوند سبحان است.

10.پیامبر صلی الله علیه و آله: خداوند،خرد را آفرید؛سپس او را به سخن آورد و او پاسخ داد.

آن گاه خداوند فرمود:سوگند به عزّت و جلالم که آفریده ای دوست داشتنی تر از تو نیافریدم؛به وسیلۀ تو می گیرم و می بخشم.به جلالم سوگند که تو[خرد] را در هر که دوست بدارم،کامل سازم و در هر کس که مبغوض بدارم،ناقص بگذارم.