- سخن مترجم 1
- اشاره 17
- 1/1 حقیقت خرد 19
- 2/1 آفرینش خرد و نادانی 21
- چشم اندازی بر آفرینش عقل و جهل 23
- 5/1 فزونی و کاستی خرد در دوران زندگی 33
- 1/2 ارمغان خدایی 39
- 2/2 بهترین بخشش 41
- 3/2 بنیاد انسان 43
- 4/2 ارزش انسان 45
- 5/2 نخستین پایۀ اسلام 47
- 6/2 دوست انسان 47
- 7/2 دوست و راهنمای مؤمن 49
- 8/2 پشتیبان مؤمن 49
- 9/2 زیباترین آرایه 51
- 10/2 بزرگترین بی نیازی 53
- 11/2 نیاز دانش به خرد 55
- 1/3 اهتمام بر خردورزی 61
- 3/3 حجّیت خرد 79
- 4/3 نقش خرد در حسابرسی اعمال 81
- 5/3 نقش عقل در پاداش اعمال 83
- الف:وحی 89
- 1/4 آنچه خرد را نیرومند می سازد 89
- ب:دانش 91
- ج:ادب 93
- د:تجربه 95
- ه:گردش در زمین 95
- و:رایزنی 97
- ح:جهاد با نفس 97
- ز:تقوا 97
- ط:یاد خدا 99
- ی:زهد در دنیا 99
- ک:پیروی از حق 99
- م:ترحّم بر نادانان 101
- ل:همنشینی حکیمان 101
- ن:کمک خواستن از خداوند 101
- ب:کدو 103
- الف:روغن (چرب کردن پوست) 103
- ج:گلابی 103
- د:کرفس 103
- ز:سرکه 105
- ح:سداب 105
- و:شیر 105
- ن:تُرنج 107
- م:خُرفه 107
- ی:انار با لایۀ نازک آن 107
- ل:حَجامت کردن 107
- ک:آب 107
- 1/5 لشکریان خرد و نادانی 111
- الف:دانش و حکمت 117
- 2/5 نشانه های خرد 117
- ب:شناخت خدا 121
- ج:دین 125
- د:کمال دین 127
- ه:مکارم اخلاق 127
- ط:بهره وری از عمر 143
- ی:گفتار درست 143
- م:گمانه زنی درست 145
- ک:تجربه اندوزی 145
- ل:تدبیر نیکو 145
- س:ترک بیهودگی ها 147
- ن:بی رغبتی به دنیا 147
- ف:رستگاری 151
- ر:خوبی دنیا و آخرت 155
- الف:عمل 157
- ب:سخن 157
- 3/5 آنچه خرد با آن آزموده شود 157
- ج:سکوت 159
- د:رأی و نظر 161
- ه:پیام رسان 161
- و:نوشتن 161
- ز:تصدیق و انکار 163
- ح:دوست 163
- 4/5 بنیادهای سنجش خرد 163
- 5/5 ویژگی های خردمندان 167
- 6/5 ویژگی های خردمندان 183
- 7/5 ویژگی های خردمندان 185
- 8/5 نشانه های کمال عقل 189
- 9/5 خردمندترین انسان 193
- 1/6 هوای نفس 199
- 2/6 گناه 203
- 5/6 نخوت 207
- 4/6 آرزو 207
- 8/6 آز 209
- 7/6 خشم 209
- 9/6 خودپسندی 211
- 11/6 دنیا دوستی 213
- 12/6 باده نوشی 215
- 13/6 مست کننده های پنجگانه 215
- 15/6 تنبلی 217
- 14/6 خوشگذرانی زیاد 217
- 16/6 زیاده طلبی 219
- 17/6 همنشینی نادان 219
- 18/6 مرزشکنی 219
- 19/6 جدال با ابله 221
- 20/6 نشنیدن سخن خردمند 221
- 21/6 زیاده روی در خوردن گوشت گاو و حیوانات وحشی 221
- 1/7 واجبات خردمند 223
- 2/7 آنچه بر خردمند حرام است 225
- 4/7 آنچه سزاوار خردمند نیست 237
- اشاره 242
- اشاره 244
- پژوهشی در معانی جهل 247
- 1/2 سرزنش نادانی 254
- الف:بزرگ ترین مصیبت 254
- اشاره 254
- د:زیانبارترین دشمنان 256
- ب:ناگوارترین بیماری 256
- ج:بدترین تنگدستی 256
- 2/2سرزنش نادان 258
- 3/2 گوناگون 262
- 1/4 آثار نادانی 272
- الف:کفر 272
- ب:بدی ها 274
- د:مرگ جان 276
- و:اختلاف و جدایی 278
- ز:لغزش 280
- ح:خواری 280
- ط:افراط و تفریط 282
- ک:گوناگون 282
- ی:بدی دنیا و آخرت 282
- الف:خودرأیی 296
- ب:از خود راضی بودن 296
- د:نادانی به حدّ خویش 296
- ج:نادانی به عیبهای خویش 296
- ه:تنافی دانش و عمل 298
- ح:اظهار هر آنچه می داند 298
- ز:انجام گناهان 298
- و:زشت دانستن آنچه خود،مانندش را انجام می دهد 298
- 4/4 نادان ترین مردم 300
- ک:خندۀ بدون شگفتی 300
- ط:انکار هر آنچه می شنود 300
- ی:فریفتگی به خداوند 300
- 1/5 آنچه بر نادان واجب است 304
- الف:آموزش 304
- ج:تقوا 308
- ب:توبه و بازگشت 308
- د:توقّف به هنگام شبهه 308
- و:عذرخواهی از نادانی 312
- ه:اعتراف به نادانی 312
- ح:طلب آمرزش از نادانی 314
- الف:سخن ندانسته 316
- 2/5 آنچه بر نادان حرام است 316
- ب:انکار آنچه نمی داند 318
- 3/5 نادانیِ پسندیده 320
- الف:سلام گفتن به هنگام گفتگو 326
- 4/5 آنچه در رفتار با نادان شایسته است 326
- ب:سکوت هنگام نزاع و درگیری 328
- ج:بردباری 330
- ه:عدم اطمینان 332
- د:تعلیم 332
- و:نافرمانی 332
- 1/6 معنای جاهلیت 338
- اشاره 338
- ب:فرزند قرار دادن برای خداوند 356
- الف:عبادت غیر خدا 356
- ج:جن را شریک خداوند قرار دادن 358
- ه:برخی چارپایان را حرام کردن 358
- ح:انکار رستاخیز 368
- پژوهشی در عقاید جاهلیت 368
- الف:زنده به گور کردن دختران 376
- 4/6 کارهای جاهلی 376
- ب:فرزند کُشی 378
- ج:زشتی ها 380
- ه:شراب و قمار،بتها و تیرهای قرعه 382
- و:خون آلود کردن کودک 384
- ز:فال بد زدن 384
- ک:نوحه گری 386
- ط:قربانی برای جنّ 386
- ی:مُهره بستن 386
- ح:به جن پناه بردن 386
- ل:سوگند به غیر خدا 388
- 5/6 اسلام،نابود کنندۀ سنّتهای جاهلی 388
- 1/7 بازگشت به عقب 404
- 2/7 اسباب بازگشت به جاهلیت 406
- الف:نشناختن امام 406
- ب:باده نوشی 408
- اشاره 409
- پژوهشی در اسباب بازگشت به جاهلیت 409
- هشدار قرآن 410
- عوامل ارتجاع 411
- حرف الالف 435
- حرف البا 437
- حرف الثا 440
- حرف الجیم 440
- حرف الدال 441
- حرف الحا 441
- حرف الخا 441
- حرف الذال 441
- حرف السیرا 442
- حرف السیر 443
- حرف الصاد 443
- حرف الطا 444
- حرف الغیر 445
- حرف الغیر 445
- حرف الکاف 446
- حرف القاف 446
- حرف اللام 448
- حرف المیم 448
- حرف النون 452
- حرف الیا 453
- حرف الواو 453
فصل هفتم:جاهلیت دیگر
1/7 بازگشت به عقب
قرآن
و محمّد،جز فرستاده ای که پیش از او [هم] پیامبرانی [آمدند و] گذشتند،نیست.
آیا اگر او بمیرد یا کشته شود،از عقیدۀ خود برمی گردید؟و هر کس از عقیدۀ خود بازگردد،هرگز هیچ زیانی به خدا نمی رساند،و به زودی خداوند،سپاسگزاران را پاداش می دهد.
حدیث
1213.امام باقر علیه السلام -در تفسیر آیۀ«مانند جاهلیت،خودآرایی و خودنمایی مکنید»-:به زودی،جاهلیت دیگری اتّفاق خواهد افتاد.
1214.پیامبر صلی الله علیه و آله: میان دو جاهلیت برانگیخته شدم که دومین آن،بدتر از اوّلی است.
1215.پیامبر صلی الله علیه و آله: رستاخیز برپا نشود؛مگر آنکه دانشْ محدود گردد.