- سخن مترجم 1
- اشاره 17
- 1/1 حقیقت خرد 19
- 2/1 آفرینش خرد و نادانی 21
- چشم اندازی بر آفرینش عقل و جهل 23
- 5/1 فزونی و کاستی خرد در دوران زندگی 33
- 1/2 ارمغان خدایی 39
- 2/2 بهترین بخشش 41
- 3/2 بنیاد انسان 43
- 4/2 ارزش انسان 45
- 5/2 نخستین پایۀ اسلام 47
- 6/2 دوست انسان 47
- 7/2 دوست و راهنمای مؤمن 49
- 8/2 پشتیبان مؤمن 49
- 9/2 زیباترین آرایه 51
- 10/2 بزرگترین بی نیازی 53
- 11/2 نیاز دانش به خرد 55
- 1/3 اهتمام بر خردورزی 61
- 3/3 حجّیت خرد 79
- 4/3 نقش خرد در حسابرسی اعمال 81
- 5/3 نقش عقل در پاداش اعمال 83
- 1/4 آنچه خرد را نیرومند می سازد 89
- الف:وحی 89
- ب:دانش 91
- ج:ادب 93
- د:تجربه 95
- ه:گردش در زمین 95
- ز:تقوا 97
- و:رایزنی 97
- ح:جهاد با نفس 97
- ی:زهد در دنیا 99
- ط:یاد خدا 99
- ک:پیروی از حق 99
- ن:کمک خواستن از خداوند 101
- م:ترحّم بر نادانان 101
- ل:همنشینی حکیمان 101
- ب:کدو 103
- د:کرفس 103
- الف:روغن (چرب کردن پوست) 103
- ج:گلابی 103
- ز:سرکه 105
- و:شیر 105
- ح:سداب 105
- م:خُرفه 107
- ل:حَجامت کردن 107
- ی:انار با لایۀ نازک آن 107
- ک:آب 107
- ن:تُرنج 107
- 1/5 لشکریان خرد و نادانی 111
- 2/5 نشانه های خرد 117
- الف:دانش و حکمت 117
- ب:شناخت خدا 121
- ج:دین 125
- ه:مکارم اخلاق 127
- د:کمال دین 127
- ی:گفتار درست 143
- ط:بهره وری از عمر 143
- م:گمانه زنی درست 145
- ک:تجربه اندوزی 145
- ل:تدبیر نیکو 145
- س:ترک بیهودگی ها 147
- ن:بی رغبتی به دنیا 147
- ف:رستگاری 151
- ر:خوبی دنیا و آخرت 155
- 3/5 آنچه خرد با آن آزموده شود 157
- الف:عمل 157
- ب:سخن 157
- ج:سکوت 159
- و:نوشتن 161
- د:رأی و نظر 161
- ه:پیام رسان 161
- ح:دوست 163
- 4/5 بنیادهای سنجش خرد 163
- ز:تصدیق و انکار 163
- 5/5 ویژگی های خردمندان 167
- 6/5 ویژگی های خردمندان 183
- 7/5 ویژگی های خردمندان 185
- 8/5 نشانه های کمال عقل 189
- 9/5 خردمندترین انسان 193
- 1/6 هوای نفس 199
- 2/6 گناه 203
- 5/6 نخوت 207
- 4/6 آرزو 207
- 8/6 آز 209
- 7/6 خشم 209
- 9/6 خودپسندی 211
- 11/6 دنیا دوستی 213
- 12/6 باده نوشی 215
- 13/6 مست کننده های پنجگانه 215
- 14/6 خوشگذرانی زیاد 217
- 15/6 تنبلی 217
- 18/6 مرزشکنی 219
- 17/6 همنشینی نادان 219
- 16/6 زیاده طلبی 219
- 20/6 نشنیدن سخن خردمند 221
- 19/6 جدال با ابله 221
- 21/6 زیاده روی در خوردن گوشت گاو و حیوانات وحشی 221
- 1/7 واجبات خردمند 223
- 2/7 آنچه بر خردمند حرام است 225
- 4/7 آنچه سزاوار خردمند نیست 237
- اشاره 242
- اشاره 244
- پژوهشی در معانی جهل 247
- 1/2 سرزنش نادانی 254
- الف:بزرگ ترین مصیبت 254
- اشاره 254
- ب:ناگوارترین بیماری 256
- د:زیانبارترین دشمنان 256
- ج:بدترین تنگدستی 256
- 2/2سرزنش نادان 258
- 3/2 گوناگون 262
- 1/4 آثار نادانی 272
- الف:کفر 272
- ب:بدی ها 274
- د:مرگ جان 276
- و:اختلاف و جدایی 278
- ز:لغزش 280
- ح:خواری 280
- ط:افراط و تفریط 282
- ک:گوناگون 282
- ی:بدی دنیا و آخرت 282
- د:نادانی به حدّ خویش 296
- الف:خودرأیی 296
- ج:نادانی به عیبهای خویش 296
- ب:از خود راضی بودن 296
- و:زشت دانستن آنچه خود،مانندش را انجام می دهد 298
- ز:انجام گناهان 298
- ه:تنافی دانش و عمل 298
- ح:اظهار هر آنچه می داند 298
- 4/4 نادان ترین مردم 300
- ک:خندۀ بدون شگفتی 300
- ط:انکار هر آنچه می شنود 300
- ی:فریفتگی به خداوند 300
- الف:آموزش 304
- 1/5 آنچه بر نادان واجب است 304
- د:توقّف به هنگام شبهه 308
- ب:توبه و بازگشت 308
- ج:تقوا 308
- و:عذرخواهی از نادانی 312
- ه:اعتراف به نادانی 312
- ح:طلب آمرزش از نادانی 314
- 2/5 آنچه بر نادان حرام است 316
- الف:سخن ندانسته 316
- ب:انکار آنچه نمی داند 318
- 3/5 نادانیِ پسندیده 320
- الف:سلام گفتن به هنگام گفتگو 326
- 4/5 آنچه در رفتار با نادان شایسته است 326
- ب:سکوت هنگام نزاع و درگیری 328
- ج:بردباری 330
- د:تعلیم 332
- و:نافرمانی 332
- ه:عدم اطمینان 332
- 1/6 معنای جاهلیت 338
- اشاره 338
- الف:عبادت غیر خدا 356
- ب:فرزند قرار دادن برای خداوند 356
- ه:برخی چارپایان را حرام کردن 358
- ج:جن را شریک خداوند قرار دادن 358
- پژوهشی در عقاید جاهلیت 368
- ح:انکار رستاخیز 368
- 4/6 کارهای جاهلی 376
- الف:زنده به گور کردن دختران 376
- ب:فرزند کُشی 378
- ج:زشتی ها 380
- ه:شراب و قمار،بتها و تیرهای قرعه 382
- و:خون آلود کردن کودک 384
- ز:فال بد زدن 384
- ی:مُهره بستن 386
- ک:نوحه گری 386
- ط:قربانی برای جنّ 386
- ح:به جن پناه بردن 386
- 5/6 اسلام،نابود کنندۀ سنّتهای جاهلی 388
- ل:سوگند به غیر خدا 388
- 1/7 بازگشت به عقب 404
- الف:نشناختن امام 406
- 2/7 اسباب بازگشت به جاهلیت 406
- ب:باده نوشی 408
- اشاره 409
- پژوهشی در اسباب بازگشت به جاهلیت 409
- هشدار قرآن 410
- عوامل ارتجاع 411
- حرف الالف 435
- حرف البا 437
- حرف الثا 440
- حرف الجیم 440
- حرف الدال 441
- حرف الخا 441
- حرف الحا 441
- حرف الذال 441
- حرف السیرا 442
- حرف السیر 443
- حرف الصاد 443
- حرف الطا 444
- حرف الغیر 445
- حرف الغیر 445
- حرف الکاف 446
- حرف القاف 446
- حرف اللام 448
- حرف المیم 448
- حرف النون 452
- حرف الیا 453
- حرف الواو 453
191.امام باقر علیه السلام: در کتاب علی علیه السلام نگاه کردم و چنین یافتم:بهای هر انسان و قدر و منزلت او به اندازۀ شناخت و معرفت اوست.خداوندِ تبارک و تعالی از بندگان به اندازۀ عقلی که در دنیا به آنان بخشیده،حسابرسی می کند.
ر.ک:ص 33 ح 10«آفرینش خرد و نادانی».
5/3 نقش عقل در پاداش اعمال
192.پیامبر صلی الله علیه و آله: اگر از رفتار نیکوی شخصی به شما خبر رسید،در نیکویی خردش بنگرید؛چرا که به اندازۀ خردش پاداش داده می شود.
193.پیامبر صلی الله علیه و آله: اگر فردی را بسیار نمازگزار و بسیار روزه گیر یافتید،به وی مباهات نکنید تا در چگونگی خردش بنگرید.
194.پیامبر صلی الله علیه و آله: انسانی که اهل نماز،زکات،حج،عمره و جهاد است،در روز رستاخیز به اندازۀ خردش پاداش داده می شود.
195.پیامبر صلی الله علیه و آله: بهشت را یکصد رتبه است؛نودونُه رتبۀ آن،از آنِ خردمندان است و یک رتبۀ دیگر،از آنِ مردمان دیگر.
196.پیامبر صلی الله علیه و آله: مردی در صومعه ای عبادت می کرد.از آسمان باران بارید.زمین سرسبز شد.خری را دید که [در سبزه ها] می چرد.گفت:«پروردگارا! اگر تو هم خری می داشتی،به همراه خرِ خودم آن را می چراندم».این سخن به پیامبری از پیامبران بنی اسرائیل رسید.خواست او را نفرین کند که خداوند به وی وحی فرستاد:«همانا بندگانم را به میزان خردشانْ پاداش می دهم».
197.تحف العقول: گروهی در حضور پیامبر اسلام،مردی را ستایش کردند و همۀ ویژگی های خوب را برایش برشمردند.آن گاه رسول خدا فرمود:«عقل او