- سخن مترجم 1
- اشاره 17
- 1/1 حقیقت خرد 19
- 2/1 آفرینش خرد و نادانی 21
- چشم اندازی بر آفرینش عقل و جهل 23
- 5/1 فزونی و کاستی خرد در دوران زندگی 33
- 1/2 ارمغان خدایی 39
- 2/2 بهترین بخشش 41
- 3/2 بنیاد انسان 43
- 4/2 ارزش انسان 45
- 5/2 نخستین پایۀ اسلام 47
- 6/2 دوست انسان 47
- 7/2 دوست و راهنمای مؤمن 49
- 8/2 پشتیبان مؤمن 49
- 9/2 زیباترین آرایه 51
- 10/2 بزرگترین بی نیازی 53
- 11/2 نیاز دانش به خرد 55
- 1/3 اهتمام بر خردورزی 61
- 3/3 حجّیت خرد 79
- 4/3 نقش خرد در حسابرسی اعمال 81
- 5/3 نقش عقل در پاداش اعمال 83
- الف:وحی 89
- 1/4 آنچه خرد را نیرومند می سازد 89
- ب:دانش 91
- ج:ادب 93
- ه:گردش در زمین 95
- د:تجربه 95
- ح:جهاد با نفس 97
- و:رایزنی 97
- ز:تقوا 97
- ط:یاد خدا 99
- ی:زهد در دنیا 99
- ک:پیروی از حق 99
- ن:کمک خواستن از خداوند 101
- ل:همنشینی حکیمان 101
- م:ترحّم بر نادانان 101
- ب:کدو 103
- د:کرفس 103
- ج:گلابی 103
- الف:روغن (چرب کردن پوست) 103
- ح:سداب 105
- و:شیر 105
- ز:سرکه 105
- ل:حَجامت کردن 107
- ن:تُرنج 107
- م:خُرفه 107
- ی:انار با لایۀ نازک آن 107
- ک:آب 107
- 1/5 لشکریان خرد و نادانی 111
- 2/5 نشانه های خرد 117
- الف:دانش و حکمت 117
- ب:شناخت خدا 121
- ج:دین 125
- ه:مکارم اخلاق 127
- د:کمال دین 127
- ط:بهره وری از عمر 143
- ی:گفتار درست 143
- ک:تجربه اندوزی 145
- م:گمانه زنی درست 145
- ل:تدبیر نیکو 145
- ن:بی رغبتی به دنیا 147
- س:ترک بیهودگی ها 147
- ف:رستگاری 151
- ر:خوبی دنیا و آخرت 155
- 3/5 آنچه خرد با آن آزموده شود 157
- الف:عمل 157
- ب:سخن 157
- ج:سکوت 159
- ه:پیام رسان 161
- د:رأی و نظر 161
- و:نوشتن 161
- ز:تصدیق و انکار 163
- 4/5 بنیادهای سنجش خرد 163
- ح:دوست 163
- 5/5 ویژگی های خردمندان 167
- 6/5 ویژگی های خردمندان 183
- 7/5 ویژگی های خردمندان 185
- 8/5 نشانه های کمال عقل 189
- 9/5 خردمندترین انسان 193
- 1/6 هوای نفس 199
- 2/6 گناه 203
- 4/6 آرزو 207
- 5/6 نخوت 207
- 7/6 خشم 209
- 8/6 آز 209
- 9/6 خودپسندی 211
- 11/6 دنیا دوستی 213
- 13/6 مست کننده های پنجگانه 215
- 12/6 باده نوشی 215
- 15/6 تنبلی 217
- 14/6 خوشگذرانی زیاد 217
- 16/6 زیاده طلبی 219
- 17/6 همنشینی نادان 219
- 18/6 مرزشکنی 219
- 19/6 جدال با ابله 221
- 21/6 زیاده روی در خوردن گوشت گاو و حیوانات وحشی 221
- 20/6 نشنیدن سخن خردمند 221
- 1/7 واجبات خردمند 223
- 2/7 آنچه بر خردمند حرام است 225
- 4/7 آنچه سزاوار خردمند نیست 237
- اشاره 242
- اشاره 244
- پژوهشی در معانی جهل 247
- 1/2 سرزنش نادانی 254
- الف:بزرگ ترین مصیبت 254
- اشاره 254
- د:زیانبارترین دشمنان 256
- ج:بدترین تنگدستی 256
- ب:ناگوارترین بیماری 256
- 2/2سرزنش نادان 258
- 3/2 گوناگون 262
- 1/4 آثار نادانی 272
- الف:کفر 272
- ب:بدی ها 274
- د:مرگ جان 276
- و:اختلاف و جدایی 278
- ز:لغزش 280
- ح:خواری 280
- ط:افراط و تفریط 282
- ک:گوناگون 282
- ی:بدی دنیا و آخرت 282
- ب:از خود راضی بودن 296
- د:نادانی به حدّ خویش 296
- ج:نادانی به عیبهای خویش 296
- الف:خودرأیی 296
- ز:انجام گناهان 298
- ه:تنافی دانش و عمل 298
- ح:اظهار هر آنچه می داند 298
- و:زشت دانستن آنچه خود،مانندش را انجام می دهد 298
- 4/4 نادان ترین مردم 300
- ک:خندۀ بدون شگفتی 300
- ط:انکار هر آنچه می شنود 300
- ی:فریفتگی به خداوند 300
- الف:آموزش 304
- 1/5 آنچه بر نادان واجب است 304
- د:توقّف به هنگام شبهه 308
- ج:تقوا 308
- ب:توبه و بازگشت 308
- و:عذرخواهی از نادانی 312
- ه:اعتراف به نادانی 312
- ح:طلب آمرزش از نادانی 314
- 2/5 آنچه بر نادان حرام است 316
- الف:سخن ندانسته 316
- ب:انکار آنچه نمی داند 318
- 3/5 نادانیِ پسندیده 320
- الف:سلام گفتن به هنگام گفتگو 326
- 4/5 آنچه در رفتار با نادان شایسته است 326
- ب:سکوت هنگام نزاع و درگیری 328
- ج:بردباری 330
- د:تعلیم 332
- و:نافرمانی 332
- ه:عدم اطمینان 332
- 1/6 معنای جاهلیت 338
- اشاره 338
- ب:فرزند قرار دادن برای خداوند 356
- الف:عبادت غیر خدا 356
- ج:جن را شریک خداوند قرار دادن 358
- ه:برخی چارپایان را حرام کردن 358
- پژوهشی در عقاید جاهلیت 368
- ح:انکار رستاخیز 368
- الف:زنده به گور کردن دختران 376
- 4/6 کارهای جاهلی 376
- ب:فرزند کُشی 378
- ج:زشتی ها 380
- ه:شراب و قمار،بتها و تیرهای قرعه 382
- و:خون آلود کردن کودک 384
- ز:فال بد زدن 384
- ط:قربانی برای جنّ 386
- ک:نوحه گری 386
- ی:مُهره بستن 386
- ح:به جن پناه بردن 386
- 5/6 اسلام،نابود کنندۀ سنّتهای جاهلی 388
- ل:سوگند به غیر خدا 388
- 1/7 بازگشت به عقب 404
- 2/7 اسباب بازگشت به جاهلیت 406
- الف:نشناختن امام 406
- ب:باده نوشی 408
- پژوهشی در اسباب بازگشت به جاهلیت 409
- اشاره 409
- هشدار قرآن 410
- عوامل ارتجاع 411
- حرف الالف 435
- حرف البا 437
- حرف الجیم 440
- حرف الثا 440
- حرف الحا 441
- حرف الدال 441
- حرف الخا 441
- حرف الذال 441
- حرف السیرا 442
- حرف السیر 443
- حرف الصاد 443
- حرف الطا 444
- حرف الغیر 445
- حرف الغیر 445
- حرف الکاف 446
- حرف القاف 446
- حرف المیم 448
- حرف اللام 448
- حرف النون 452
- حرف الیا 453
- حرف الواو 453
220.امام علی علیه السلام: هر که ادب ندارد،از خرد بی بهره است.
221.امام علی علیه السلام: خرد را با ادب کامل ساز؛همان گونه که آتش را با هیزم،شعله ور می سازی.
222.امام سجاد علیه السلام: ادب دانشمندان،سبب زیادی خرد است.
ر.ک:ص 139«مکارم اخلاق».
د:تجربه
223.امام علی علیه السلام: خرد،طبیعتی است که با دانش و تجربه رشد می کند.
224.امام علی علیه السلام -در حکمتهای منسوب به ایشان-:خرد،نیرویی درونی است که با تجربه پرورش می یابد.
225.امام علی علیه السلام: بهترین یاور طبیعت،ادب،و بهترین یاور خردمند،تجربه است.
226.امام علی علیه السلام: تجربه ها تمام شدنی نیستند و خردمند با آنها رُشد می کند.
227.امام حسین علیه السلام: تجربه های فراوان،[باعث] زیادتی خرد است.
ر.ک:ص 157«تجربه اندوزی»/ص 189 حدیث 564»«ویژگی های خردمندان».
ه:گردش در زمین
قرآن
آیا در زمین گردش نکرده اند،تا دلهایی داشته باشند که با آن بیندیشند،یا گوشهایی که با آن بشنوند؟در حقیقت،چشمها کور نیست،لیکن دلهایی که در سینه هاست،کور است.
بگو:در زمین بگردید و بنگرید چگونه آفرینش را آغاز کرده است.پس [باز] خداست که نشانۀ آخرت را پدید می آورد؛خداست که بر هر چیزی تواناست.
و از آن [شهر سوخته] برای مردمی که می اندیشند،نشانه ای روشن باقی گذاشتیم.