حدیث عقل و نفس آدمی در آیینه قرآن صفحه 172

داشته باشم یا هر عذابی برای کسی مقرر کنم فقط به خاطر توست.

فعالیت های مختص توست که انسان را به من می رساند و تعطیلی و اسارت توست که صاحبش را به دوزخ رهسپار می کند.

انسان وقتی از عقل جدا شود و در پی شهوات 3 برود عقلش تعطیل می شود و از او همان«مابقی»می ماند که سایر حیوانات هم دارند و مولانا به آن اشاره می کند:

ای برادر تو همه اندیشه ای مابقی خود استخوان و ریشه ای.

4 پس،این که پروردگار و انبیاء و اولیاء او انسان را به اندیشیدن دعوت می کنند دلالت بر اهمیت مساله تفکر دارد،زیرا انسان به هر درجه یا کمالی رسیده از راه تفکر صحیح رسیده است.همه انبیای الهی قبل از نبوتشان اهل فکر بوده و طبق فرمایش امام صادق،علیه السلام،عقل آنان در میان امت هایشان پخته ترین و کامل ترین عقل ها بوده است. 5

ویژگی های مهم فکر

یکی از ویژگی های مهم فکر این است که انسان را قادر به تشخیص حق از باطل می کند؛یعنی انسان حق را با باطل و باطل را با حق اشتباه نمی گیرد.ویژگی مهم دیگر این است که انسان به شکل تفکر خویش است.به عبارت دیگر،انسان همان است که می اندیشد،زیرا انسان به هر چیزی کشش پیدا کند و روحش به هرچه متمایل شود،این میل جدی و جهت گیری روح باعث می شود آن چیز جزو شخصیت انسان شود و آن را بسازد.این موضوع امروزه هم در روان شناسی ثابت شده و هم از دیرباز حکمای الهی و اهل دل آن را طرح کرده اند.برای مثال،وقتی انسان تمایل شدید به مال پیدا می کند،روحش به قلاب مال می افتد و تبدیل به قارون می شود.برای همین،نباید تصور کرد تنها یک قارون در