حدیث عقل و نفس آدمی در آیینه قرآن صفحه 257

ارتباط بودند،حرمسرا داشتند،و از هیچ کاری شرم نمی کردند؟

سوم،«مماراه الاحمق».یعنی بگومگو با آدم های نادان که نه خدا سرشان می شود نه حق و نه حلال وحرام. «تقول و یقول»؛ یکی تو می گویی و یکی او می گوید«و لا یرجع الی خیر ابدا»و هیچ خیری در این بگومگو وجود ندارد.

و چهارم،«مجالسه الموتی»؛با مرده ها همنشین بودن.از حضرت پرسیدند:منظور از همنشینی با مردگان چیست؟فرمود:منظور مجالست با ثروتمندان افراطکاری است که از گناه پروا ندارند.نشست وبرخاست با این انسان ها،نگاه به چهره و سیمایشان قلب را می کشد و فرعونی می کند بعد،اعضاء و جوارح دیگر نیز به گناه کشیده می شوند و انسان را راهی دوزخ می کنند.

چگونه دل به یوسف بدل می شود؟

پاسخ این سوال را باید از زبان خود یوسف شنید.قرآن مجید می فرماید:

«قٰالُوا أَ إِنَّکَ لَأَنْتَ یُوسُفُ قٰالَ أَنَا یُوسُفُ وَ هٰذٰا أَخِی قَدْ مَنَّ اللّٰهُ عَلَیْنٰا إِنَّهُ مَنْ یَتَّقِ وَ یَصْبِرْ فَإِنَّ اللّٰهَ لاٰ یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ». 34

گفت:من یوسفم و این برادر من است،همانا خدا بر ما منت نهاده است؛ بی تردید هرکس پرهیزکاری کند و شکیبایی ورزد پاداش شایسته می یابد؛ زیرا خدا پاداش نیکوکاران را تباه نمی کند.

در حقیقت،براساس این آیه،یوسف به دو دلیل یوسف شد: «یَتَّقِ وَ یَصْبِرْ». یعنی در تمام عمر دامن به گناه آلوده نکرد و از زیر بار تکالیف الهی نیز شانه خالی نکرد.به همین دو دلیل شد یوسف.البته،نباید گمان کرد که یوسف تنها به خودش سود رساند،زیرا همان گونه که در مقال نخست آوردم او به همگان سود رساند.یعنی یوسف شدن نتیجه اش این است که انسان منبع خیروبرکت برای دیگران و اسباب نجات عده