حدیث عقل و نفس آدمی در آیینه قرآن صفحه 7

خوبی ها هم از این رهگذر رسید و چراغی پرفروغ برای هدایت نسل خودش و الگویی کامل برای نسل های آینده شد.

البته،این دو عقل اختصاص به یوسف ندارد،زیرا این میدان برای همه باز است و همه انسان ها از این نعمت بهره مندند.همه ما از عقل اول یا به تعبیر امیر المؤمنین،علیه السلام،عقل طبیعی 6 بهره مندیم.عقل دوم را نیز به نحوی کامل تر و بهتر از سایر امت ها داریم،زیرا پیامبران امت های پیشین،هرچند در زمان خودشان و برای امت هاشان عقل کامل محسوب می شدند،در مقایسه با عقل دوم امت اسلامی یعنی وجود مبارک رسول خدا و ائمه اطهار،علیهم السلام،عقل جزئی به حساب می آیند 7 .

اهمیت ارتباط عقل اول و دوم

اما مساله این است که داشتن این دو عقل به تنهایی کافی نیست،بلکه ارتباط این دو با هم است که مهم است و سبب رشد و تعالی می شود؛ چنان که در یوسف سبب رشد شد و در پسر حضرت نوح نشد. 8 تمام علم ها و حکمت ها و فلسفه ها و کتاب ها و اختراعات بشری محصول عقل اول انسان است،اما محصول آن عقلی است که نوعی ارتباط،ولو اندک،با عقل دوم داشته و به شکلی تحت تأثیر عقل دوم بوده است. 9 از این رو،نمی توان پذیرفت افلاطون و ارشمیدس و سقراط و ارسطو و حکمای دیگر هیچ ارتباطی با عقل دوم نداشته اند،زیرا این افراد اهل مطالعه بوده و مسائل انبیان را خوانده یا شنیده بودند و همین آگاهی ها در رشد عقلشان اثر داشته است.

از طرفی،عقل اول نسل به نسل در سازمان آفرینش در حال رشد و ترقی است.این رشد آن قدر ادامه می یابد که یک روز خودم مردم از فسادهای ظاهری و باطنی نفرت پیدا می کنند و خواهان عدالت در همه