پرتو خرد: (خلاصه کتاب عقل): تحریر درس گفتارهای دکتر سید محمد بنی هاشمی صفحه 153

می نماید. به فرض وجود چنین نقلی که کلمه عشّاق در آن به کار رفته باشد، باید گفت:

در این بیان، متعلّقی برای عشق ذکر نشده است. لذا می توانیم جنبه مثبت یاد شده را قائل شویم و آن شهداء را عاشقانِ «عبادت» بدانیم. چه عبادتی برتر از یاری حجّت عصر، نصرت دین و کشته شدن در رکاب سیدالشّهداء علیه السلام ؟

بنابراین در روایات اهل البیت علیه السلام مدح عشق به معنای محبّت افراطی _ که گوش و چشم را کر و کور کند _ هرگز به چشم نمی خورد، بلکه نکوهش این معنا از عشق، امری مسلّم است؛ مفضّل بن عمر گوید: از امام صادق علیه السلام درباره «عشق» پرسیدم.

در پاسخ فرمودند:

«قُلُوبٌ خَلَتْ مِنْ ذِکْرِ اللّهِ، فَأَذاقَهَا اللّهُ حُبَّ غَیْرِهِ.»(1)

«دلهایی (گرفتار عشق است که) از یاد خدا خالی است، پس خداوند، حبّ غیر خود را بدان ها چشانیده است.»

بنابراین کسی که در فضای فرهنگیِ معارف اهل البیت علیهم السلام تنفّس می کند، در قاموس خویش، باب چندان وسیعی برای مدخل «عشق» نمی گشاید، بر کاربرد لفظ «عشق» آنچنان اصرار نمی ورزد و توجّه دارد که آنچه در دین مطلوب است، «حبّ» خداوند و حبِّ کسی است که نزد خدا محبوب است. این حب، در عین حضور عقل و از جنود آن است. بنابراین نحوه این محبّت و چگونگیِ اِعمال و ابراز آن، همه و همه باید در پرتو روشنگری عقل باشد و به امضای شرع نیز برسد.

7 _ 2 _ حجاب غضب

دومین حجاب مهم عقل، غضب است. در روایات فراوان، غضب را به همراه شهوت، باعث زوال عقل دانسته اند. امام امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده اند:

«زَوالُ الْعَقْلِ بَیْنَ دَواعِی الشَّهْوَهِ وَ الْغَضَبِ.»(2)