پرتو خرد: (خلاصه کتاب عقل): تحریر درس گفتارهای دکتر سید محمد بنی هاشمی صفحه 162

انسان عاقل محتاط، همواره احتمال می دهد که در مصادیق دچار اشتباه شود. لذا رجوع به مشاورانِ عاقل امین را لازم می یابد و خود را نیازمند دستگیری آنان می داند. البتّه از میان مشاوران، رأی کسانی به صواب نزدیک تر است که عقل بیشتری دارند. امام امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده اند :

«رأی انسان، ترازوی عقل اوست.»(1)

از این جاست که باب مشورت به روی انسان گشوده می شود و احتیاج بشر بدان محرز می گردد:

«حَقٌّ عَلَی الْعاقِلِ أَنْ یُضیفَ إِلی رَأْیِهِ رَأْیَ الْعُقَلاءِ وَ یَضُمَّ إِلی عِلْمِهِ عُلُومَ الْحُکَماءِ.»(2)

«وظیفه عاقل است که رأی عاقلان را به رأی خود بیفزاید و علوم حکیمان را به علم خود ضمیمه سازد.»

اگر مشورت با شروط خاص و سفارش شده آن انجام شود، فوائد بسیاری دارد که مهم ترین آن، بهره مندی از نور عقل دیگران است:

«هرکس با صاحبان عقل مشورت کند، از انوار عقل ها پرتو گیرد.»(3)

7 _ 4 _ حجاب کبر

کبر، از آثار عُجب است. امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده اند:

«بدترین آفت عقل، کبر است.»(4)

کبر یعنی خودبزرگ بینی و برتر دیدن خود نسبت به دیگران، به واسطه دارا بودن کمالات یا انجام کارهای نیک. کبر، هرکسی را تهدید می کند و از همه بیشتر، عابدان و

1- غررالحکم / ح :493 «رَأْیُ الرَّجُلِ میزانُ عَقْلِهِ.»
2- غررالحکم / ح 496.
3- غرر الحکم/ ح  :10080«مَنْ شاوَرَ ذَوِی الْعُقُولِ اسْتَضاءَ بِأَنْوارِ الْعُقُولِ.»
4- غررالحکم / ح :849 «شَرُّ آفاتِ الْعَقْلِ الْکِبْرُ.»